Odczytywanie historii z… moczu

| Nauki przyrodnicze
Andreas Tusche, CC-BY-SA 3.0

Naukowcy nie ustają w poszukiwaniu nowych danych, które pozwoliłyby ustalić zmiany klimatu w historii Ziemi, źródła tych zmian i skutki. Najgłośniejszym źródłem takich informacji są oczywiście rdzenie lodowe. Ponieważ potrzebne są dane z różnych obszarów, często korzysta się na przykład z osadów dennych jezior lub bagien. Ale skąd zebrać dane na przykład w gorącym klimacie afrykańskim?

Z pomocą przychodzi zwierzątko mało znane nam, ale dość powszechne w Afryce i na Bliskim Wschodzie: góralek przylądkowy (Procavia capensis). To zwierzę, które choć przypomina dużą świnkę morską, to spokrewnione jest ze słoniami. Jednak najważniejszą dla naukowców cechą tego gatunku jest to, że korzysta on z „publicznych toalet". Wszystkie zwierzęta korzystają z tych samych miejsc do załatwiania się przez kolejne pokolenia, ich uryna krystalizuje się, tworząc grube pokłady, sięgające dziesiątek tysięcy lat wstecz.

Te właśnie pokłady postanowił zbadać międzynarodowy zespół pod kierunkiem doktora Briana Chase, naukowca z Institut des Sciences de l'Evolution de Montpellier, z udziałem między innymi uczonych z Wydziału Geografii na University of Leicester: Andrew Carra i Arnouda Booma. Fundusze na badania pochodzą od European Research Council i Leverhulme Trust.

Pokłady skrystalizowanej uryny są bardzo twarde i trudne do eksploracji, ale też dzięki temu nie ulegają zniszczeniu, przechowując cenne informacje. Wycinanie próbek wymaga użycia takich narzędzi, jak szlifierka kątowa.

Co można znaleźć w takich próbkach? Dzięki technice można z nich wyodrębnić cząstki organiczne, które pozwalają określić metabolizm tych zwierząt, skład ich pożywienia (jakie rośliny zjadały i w jakich proporcjach). To zaś zdradza, jaka na danym terenie była szata roślinna oraz jaki klimat na nim panował.

Dane, które udało się uzyskać, sięgają aż 30 tysięcy lat wstecz, z dokładnością od dekad do stuleci. Do tej pory dane paleośrodowiskowe były cząstkowe, nowe badania pozwolą je uzupełnić i zweryfikować. Jak zdradzają autorzy studium opublikowanego w periodykach Quaternary Research i Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology and Geology, klimat od ostatniej epoki lodowcowej (20 tysięcy lat temu) zmieniał się w złożony sposób.

Plan najbliższych prac obejmuje porównanie danych z informacjami uzyskanymi z analizy oceanicznych osadów dennych oraz wykonanie klimatycznej symulacji komputerowej z wykorzystaniem nowych informacji.

góralek przylądkowy Procavia capensis uryna zmiany klimatu Brian Chase Institut des Sciences de l’Evolution de Montpellier Andrew Carr Arnoud Boom University of Leicester