Magnetyczne czułki
W czułkach brazylijskich mrówek polujących na termity wykryto miniaturowe magnesy, które pozwalają im nawigować jak ptakom, żółwiom morskim czy pstrągom. To dlatego owady te sprawiają wrażenie, jakby zawsze wiedziały, gdzie zmierzają i gdzie się aktualnie znajdują.
Naukowcy z Brazylijskiego Centrum Badań Fizycznych w Rio de Janeiro badali różne części ciała schwytanych robotnic pod mikroskopem optycznym i elektronowym. W czułkach zwierząt wyryli duże ilości kryształów tlenków żelaza.
Mrówki, które badaliśmy, żyją na glebach obfitujących w rozdrobnione minerały żelaza, tak więc materiału budulcowego mają pod dostatkiem. Wykorzystanie minerałów rozpoczyna się, kiedy tylko owady wchodzą w kontakt z ziemią – opowiada Jandira Ferreira de Oliveira. W czułkach mrówek znaleziono magnetyt, maghemit, getyt i krzemian glinu. Wszystkie wymienione związki tworzą coś w rodzaju igły kompasu.
Na potrzeby badań zespół Oliveiry zbierał w Sao Paulo okazy mrówek z gatunku Pachycondyla marginata. Trasy ich migracji są zwykle odchylone o 13 stopni od osi geomagnetycznej Ziemi, a najsilniejszy sygnał wydobywa się z czułków. Substancje magnetyczne są w nich ulokowane w pobliżu narządu Johnstona. Znajduje się on w drugim członie czułków i niewykluczone, że również wchodzi w skład układu nawigacyjnego mrówek.
Nie wszystkie mrówki znajdują drogę do gniazda w ten sam sposób. Te zamieszkujące pustynie wykształciły np. oczy wykrywające polaryzację światła.
Komentarze (2)
j50, 21 maja 2009, 23:02
Ciekawe co te żyjątka poczną, gdy się zmieni biegunowość pola magnetycznego Ziemi. Sądzę, że się będą musiały jakoś przestroić. Ale to już jest sprawa uczenia się zwierząt, nawet dość prymitywnych.
Ciekaw jestem, czy badacze migracji zwierząt spróbowali się zastanowić co się dzieje z ich magnetycznym GPSem w momentach zmian biegunowości pola magnetycznego Ziemi. Zdarza się to ponoć średnio raz na kilkaset tysięcy lat.
thibris, 25 maja 2009, 17:32
Tylko co taka zmiana biegunowości pola magnetycznego Ziemi dla zwierząt oznacza ? Nie dzieje się to chyba w krótkim okresie, więc ptak wylatujący z gniazda, nie powinien mieć problemów do niego wrócić. Strzelam w ciemno, że ich swoisty GPS nie jest zapisany w DNA, lecz stworzenia uczą się go na bieżąco. W czasie życia jednego pokolenia, biegunowość pola magnetycznego chyba się o wiele nie zmieni ?