Są spiczaste nie po to, by zataczać łuki

| Nauki przyrodnicze
University of Sheffield

Dzięki jednemu z najdłużej trwających eksperymentów naukowych tego rodzaju wiadomo, czemu jaja nurzyków mają tak niezwykły spiczasty kształt.

Nurzyki składają i wysiadują pojedyncze jajo na półkach skalnych klifów. Z tego powodu naukowcy i ornitolodzy amatorzy uznawali, że są one spiczaste, by przemieszczać się łukiem i nie staczać się w pobliże krawędzi.

Prof. Tim Birkhead z Uniwersytetu w Sheffield, który prawie od 50 lat bada nurzyki, alki zwyczajne i maskonury z walijskiej wyspy Skomer, odkrył jednak, że unikatowy kształt jaj wyewoluował, by w pierwszym rzędzie zapobiec jakiemukolwiek toczeniu.

Jaja nurzyków uchodzą za jedne z najpiękniejszych jaj na świecie. Kiedyś wzdłuż wybrzeży hrabstwa Yorkshire i miejscowości Benton działali zbieracze zwani climmers, którzy wspinali się na klify w poszukiwaniu najbardziej nietypowo zabarwionych jaj nurzyków. Sprzedawali je potem muzeom i bogatym prywatnym kolekcjonerom. Obecnie w Wielkiej Brytanii wybieranie jaj jest zakazane.

Wyniki studium Birkheada, które ukazały się w piśmie Auk: Ornithological Advances, pokazują, że kształt jaj nurzyków sprawia, że są one bardziej stabilne na zajmowanych często przez te ptaki pochyłych powierzchniach.

Nurzyki są jednym z najbardziej fascynujących gatunków ptaków w Wielkiej Brytanii. Często znajdują się one jednak w cieniu sąsiadów - maskonurów, które bardzo się ludziom podobają. Ze względu na zachowanie nurzyki są jednak o wiele bardziej interesujące dla obserwatorów. Oglądanie nurzyków przypomina śledzenie opery mydlanej opery. Mamy niekończącą się mieszaninę uczuć małżeńskich, niewierności i niesnasek. Nic nie pobije też nurzyków, jeśli chodzi o przydatność do monitorowania stanu zdrowia oceanu; ich liczebność, przeżywalność i sukces reprodukcyjny można bowiem badać łatwiej niż u innych ptaków morskich.

Birkhead zajmował się na Skomer nie tylko kształtem jaj nurzyków. Długofalowe badania dały mu niepowtarzalny wgląd w ekologię i zachowanie 300 tys. par gniazdujących ptaków morskich. Dzięki temu wiadomo np., jak zmiana klimatu wpłynęła na ich populacje. Ostatnie badania zademonstrowały, że większa liczba sztormów uderzających w okolice doprowadziła do śmierci kilkudziesięciu tysięcy ptaków, głównie nurzyków i maskonurów.

 

nurzyki kształt jaja staczanie klify wyspa Skomer Tim Birkhead