Płytki starczy sen uniemożliwia utrwalanie wspomnień

| Zdrowie/uroda
mandiberg (Michael Mandiberg), CC

Pogorszenie jakości snu w starszym wieku zaburza proces długofalowego przechowywania wspomnień przez mózg.

Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley odkryli, że regenerujący sen wolnofalowy (NREM) odgrywa kluczową rolę w transportowaniu wspomnień z hipokampa (chwilowej przechowalni) do kory przedczołowej (ostatecznej, długoterminowej lokalizacji). U starszych osób przez złą jakość snu NREM ślady pamięciowe mogą utykać w hipokampie. Później nadpisują się na nich kolejne wspomnienia.

Starzenie się powiązano z regionalną atrofią mózgu, zredukowaną aktywnością wolnofalową w czasie snu NREM oraz pogorszoną retencją wspomnień epizodycznych. Dotąd nie było wiadomo, czy współwystępowanie tych czynników reprezentuje neuropatologiczny szlak związany z pogorszeniem funkcjonowania poznawczego. Badania zespołu z UC Berkeley pokazały, że tak.

Autorzy raportu z Nature Neuroscience ujawniają, że u zdrowych młodych dorosłych faza NREM stanowi ok. 1/4 nocnego wypoczynku. Wolne fale są generowane przez przyśrodkową korę przedczołową (ang. medial prefrontal cortex, mPFC). Atrofia istoty szarej tej części mózgu u starszych osób wiąże się z niemożnością zapadania w głębszy sen.

Osiemnastu młodych dorosłych (głównie w wieku dwudziestu kilku lat) oraz 15 zdrowych staruszków (głównie w wieku siedemdziesięciu kilku lat) miało się zgłosić do laboratorium po przespanej nocy. Przed położeniem się spać badani uczyli się i byli przepytywani z listy 120 słów. Śpiących podłączano do elektroencefalografu. Następnego ranka ponownie testowano zapamiętanie par wyrazów, tym razem jednak naukowcy obrazowali mózg ochotników za pomocą funkcjonalnego i strukturalnego rezonansu magnetycznego.

U starszych badanych zidentyfikowano klarowny związek między stopniem deterioracji przyśrodkowej kory przedczołowej a zakresem upośledzenia aktywności wolnofalowej w czasie snu. W porównaniu do młodych dorosłych, średnio jakość ich snu była gorsza o 75%, a zapamiętanie par słów następnego dnia o 55%. Upośledzenie pamięci wiązało się z ciągłą aktywacją hipokampa i ograniczoną łącznością hipokamp-kora przedczołowa podczas realizacji konkretnych zadań.

W ramach wcześniejszych badań Niemcy zaprezentowali, że stymulacja elektryczna mózgu młodych dorosłych wspomaga głęboki sen i podwaja zdolność nocnego utrwalania pamięciowego. Kalifornijczycy zamierzają przeprowadzić analogiczne eksperymenty z udziałem starszych osób. Czy można zrestartować sen wolnofalowy i pomóc ludziom lepiej zapamiętywać ich życie? To ekscytująca perspektywa - emocjonuje się dr Bryce Mander.

 

sen wolnofalowy NREM przyśrodkowa kora przedczołowa mPFC atrofia pamięć wspomnienia epizodyczne Bryce Mander