Szarańcza stadna ma większy mózg

| Nauki przyrodnicze
Drew Coffman, CC

Szarańcze skupione w chmarach potrzebują większych mózgów. Badacze z Uniwersytetu w Cambridge pracowali z koloniami owadów reprezentujących fazę stadną. Trzymając je przez 3 pokolenia w izolacji, udało im się przekształcić część zwierząt w formę samotną.

Kiedy doktorzy Swidbert Ott i Stephen Rogers porównali rozmiary i kształty mózgu, stwierdzili, że zaszła niezwykła zmiana. Choć szarańcze stadne są mniejsze od prowadzących osiadły tryb życia, ich mózgi były o 30% większe. Co więcej, okazało się, że obszary odpowiedzialne za różne zadania miały u obu form inne rozmiary. U owadów fazy samotniczej proporcjonalnie większe były rejony związane ze wzrokiem i zapachem, co zapewne pozwala wyryć słabe bądź odległe bodźce. U formy stadnej rozrastały się zaś okolice zaangażowane w uczenie i przetwarzanie złożonych informacji. Wszystko po to, by radzić sobie z wyzwaniami napotykanymi po drodze, np. oceną przydatności do spożycia widzianego po raz pierwszy w życiu produktu, a także z konkurencją w dużej grupie. Kto pierwszy dostaje się do jedzenia, ten wygrywa, a jeśli ktoś nie będzie się miał na baczności, sam może się stać pokarmem innych szarańczy. Krótko mówiąc, musisz być sprytny, gdy chcesz tego dokonać w tłumie, jakim jest chmara owadów – tłumaczy Ott.

Wyzwania związane z życiem w dużych grupach oraz znajdowaniem zróżnicowanych i nieprzewidywalnych źródeł pokarmu stanowią wytłumaczenie nie tylko dla rozrostu mózgu szarańczy stadnej, ale także niektórych kręgowców. Ponieważ jednak niepozorna szarańcza pustynna (Schistocerca gregaria) może stać się owadem stadnym, który wygląda i zachowuje się zupełnie inaczej, naukowcy zyskują niepowtarzalną okazję badania związku między trybem życia zwierzęcia, jego zachowaniem a budową mózgu.

Wyniki studium opublikowano w piśmie Proceedings of the Royal Society B. Na serwisie Flickr można obejrzeć pokaz slajdów (prawa autorskie do zdjęć należą do dr. Otta). Po lewej widać formę samotną, po prawej stadną. Na mikroskopowych fotografiach mózgu w tym samym powiększeniu kolorem turkusowym, cytrynowym i czerwonym oznaczono obszary odpowiedzialne za analizę wzrokową. Niebieskie są związane z węchem i u obydwu form mają zbliżoną wielkość. W oczy rzucają się natomiast rozwinięte w dużo większym stopniu u formy stadnej rejony biorące udział w kojarzeniu pokarmu z zapachem (na zdjęciu pomarańczowe i żółte).

szarańcza pustynna forma samotna stadna wielkość mózg obszary wyzwania grupa Swidbert Ott Stephen Rogers