Kończyny przednie przede wszystkim

| Nauki przyrodnicze
feverblue, CC

Młode torbaczy (Marsupialia) rodzą się w stanie embrionalnym i przechodzą dalszy rozwój w torbie lęgowej na brzuchu matki. Okazuje się jednak, że są wyjątkowe nie tylko pod tym względem. Naukowcy z Duke University zauważyli bowiem, że ich program rozwojowy jest inny od programu realizowanego przez płody wszystkich innych kręgowców.

Dr Anna Keyte wyjaśnia, że kończyny zaczynają się rozwijać niemal przed wszystkimi innymi strukturami organizmu. Biolodzy skłaniają się ku temu, że rozwój kończyn jest uruchamiany przez powstające wcześniej organy/układy, tymczasem amerykańskie studium wskazuje, że tutaj kończyny zaczynają się rozwijać bez takich wskazówek. Rozwój jest prawdopodobnie bardziej elastyczny, niż ktokolwiek mógł dotąd przypuszczać – uważa prof. Kathleen Smith.

W ramach pracy doktorskiej Keyte badała zamieszkujące lasy tropikalne Ameryki Południowej, głównie Brazylii, oposy krótkoogonowe (Monodelphis domestica), ale wnioski powinny się odnosić do wszystkich torbaczy. Niedorozwinięty embrion musi mieć sprawne kończyny przednie, by móc się przedostać z okolic kanału rodnego do sutków. Stąd konieczność zmodyfikowania programu rozwoju. Dużo genów włącza się wcześniej, niż ma to miejsce np. u myszy czy kury – podsumowuje Keyte. Dodatkowo biolodzy zademonstrowali, że w porównaniu do innych kręgowców, do kończyn przednich docierają komórki z większej części rosnącego płodu. Zespół zaskoczyło, że program genetyczny kończyn tylnych także uruchamiał się wcześnie.

Z przyczyn lokomocyjnych kończyny górne rosną jednak szybciej, bo dociera tam więcej komórek. Jak tłumaczy Smith, istnieją plany dla kończyn dolnych, ale brakuje cegiełek do ich budowy. W konsekwencji młode wyłania się z matki z konkretnymi kończynami przednimi, wyposażonymi w kości i dobrze rozwinięte mięśnie, podczas gdy tylne są małe i giętkie.

Czemu torbacze rozwijają się poza macicą matki? Można prawdopodobnie podać 50 wyjaśnień, ale żadne nie będzie w pełni dobre. Smith dostrzega jeden pewnik – taki scenariusz daje matce dużą kontrolę nad rozmnażaniem.

torbacz program rozwojowy opos krótkoogonowy kończyny przednie organ narząd Anna Keyte