Gwiazdy z wiatrakiem zaskoczyły naukowców

Międzynarodowy zespół astronomów odkrył nowy masywny układ gwiazd, który każe na nowo przemyśleć teorie dotyczące sposobu, w jaki gwiazdy kończą swój żywot. To prawdopodobnie pierwszy tego typu układ w naszej galaktyce, mówi Benjamin Pope z New York University.

Naukowcy stwierdzili,  że mają do czynienia z progenitorowym układem rozbłysku gamma. Powinna z niego powstać supernowa emitująca ekstremalnie potężne i wąskie strumienie plazmy. Dotychczas uważano, że takie supernowe mogą powstawać tylko w odległych galaktykach.

Nie spodziewaliśmy się znaleźć takiego układu w naszej galaktyce. Sądziliśmy, że powstają one tylko w odległych młodych galaktykach. To zadziwiające, biorąc pod uwagę jasność tego układu, że został on odkryty dopiero teraz, dodaje Pope.

Układ nazwany Apep znajduje się w odległości 8000 lat świetlnych od Ziemi i jest otoczony „wiatrakiem” utworzonym z pyłu. „Wiatrak” porusza się niezwykle powoli, co wskazuje na niekompletność obecnych teorii dotyczących śmierci gwiazd.

Gdy umierają najbardziej masywne gwiazdy, pojawiają się wiatry poruszające się z prędkością ponad 1000 km/s. Unoszą one ze sobą znaczną część masy gwiazdy. Powinny też odbierać gwieździe energię i doprowadzić do jej znacznego spowolnienia. Te masywne gwiazdy często mają towarzysza. Szybkie wiatry z umierającej gwiazdy mogą się zderzyć z gwiazdą towarzyszącą, wywołując wstrząs prowadzący do emisji w paśmie promieniowania X oraz paśmie radiowym oraz do pojawienia się niezwykłych form z pyłu, wyjaśnia Joseph Callingham z Holenderskiego Instytutu Radioastronomii.

Pyłowy „wiatrak” Apepa porusza się znacznie wolniej niż wiatry w tym systemie. Może tak się dziać, jeśli masywna gwiazda obraca się tak prędko, że niemal dochodzi do jej rozerwania. Tak szybka rotacja oznacza, że pozbywa się ona paliwa i wybuchnie jako supernowa, najpierw zapadnie się na biegunach, a później na równiku i dojdzie do rozbłysku gamma, dodaje uczony.

Apep gwiazda układ gwiazd pył wiatrak