Rzymska księga żartów

Mary Beard z Uniwersytetu w Cambridge odkryła najstarszą księgę żartów na świecie. Gagi z Cesarstwa Rzymskiego opisano po grecku, a zebrano je w pochodzącej z III wieku antologii pt. Philogelos (dosł. miłujący śmiech).

Wg pani profesor, znalezisko rozprawia się ostatecznie z mitem Rzymianina jako pompatycznego osobnika w todze, u którego ze świecą szukać jakichkolwiek przebłysków poczucia humoru. Nie powinien też dziwić użyty język, ponieważ wiele książek z czasów Imperium Rzymskiego pisano po grecku i chociaż mogą nie być powalająco śmieszne, dają fascynujący wgląd [w klimat epoki].

Beard natrafiła na Philogelos, poszukując przykładów starożytnego humoru do swojej książki. Redaktor zestawienia podzielił dowcipy na kategorie i wbrew pozorom, nie różnią się one tak bardzo od spotykanych we współczesnych publikacjach. Pojawia się bowiem dział "Roztargniony profesor" czy "Prorok-szarlatan".

Brytyjka sugeruje, że do antologii trafił m.in. dowcip przypominający skecz z martwą papugą Monty Pythona. Mężczyzna kupił niewolnika, który wkrótce zmarł. Kiedy zgłosił się z zażaleniem do człowieka, który mu go sprzedał, ten odpowiedział: "No cóż, nie był martwy, gdy ja byłem jego właścicielem". Inny żart do złudzenia przypomina nasze historie z serii "przychodzi baba/facet do lekarza". - Panie doktorze. Za każdym razem, gdy wstaję po przebudzeniu z łoża, przez pół godziny kręci mi się w głowie. Potem czuję się już dobrze. - Wobec tego proszę odczekać pół godziny, zanim pan wstanie – odpowiedział medyk.

A oto jeden z ulubionych dowcipów Beard: Fryzjer, profesor i łysy mężczyzna udali się razem w podróż. Była ona dość długa, musieli się więc zatrzymać na nocleg. Gdy pozostali dwaj spali, balwierz ogolił głowę akademika, a następnie go obudził. Pomacawszy bezwłosą skórę na głowie, naukowiec rzekł: "Ty głupcze, obudziłeś łysego zamiast mnie!".

Kto i dlaczego sporządził manuskrypt? Beard, specjalistka z zakresu filologii klasycznej, sugeruje, że był to raczej skrupulatny naukowiec, a nie komik. Uważa ona, że kultura zachodnia odziedziczyła ideę dowcipów po starożytnych Grekach i Rzymianach.

Mary Beard księga żartów Rzymianie Philogelos