Przez bisfenol uwodzą nie tych, co trzeba

Bisfenol A (ang. bisphenol A, BPA), surowiec wykorzystywany przy produkcji plastikowych butelek na napoje, butelek do karmienia dzieci, pojemników na żywność, a nawet protez, naśladuje działanie estrogenu. Naukowcy wiedzieli, że działa feminizująco na samce, prowadząc do problemów z płodnością. Teraz okazało się, że skłania do uwodzenia przedstawicieli innych gatunków, zwiększając prawdopodobieństwo powstawania hybryd.

Jessica Ward z University of Minnesota prowadziła badania na 2 gatunkach ryb: Cyprinella venusta i Cyprinella lutrensis. Przez 2 tygodnie wystawiała je na oddziaływanie BPA. Później porównywała zachowania godowe zwierząt z grup eksperymentalnych i kontrolnych.

Okazało się, że ryby, które miały kontakt z BPA, z większym prawdopodobieństwem zbliżały się do przedstawicieli nie swojego gatunku i zaczynały ich uwodzić.

Ekspozycja na BPA wywoływała zmiany w ekspresji męskich cech drugorzędowych, poza tym oddziaływała na wybór partnera zarówno przez samce, jak i samice. U spokrewnionych gatunków prowadziło to do ogólnego zmniejszenia izolacji prezygotycznej (polegającej na ograniczonym łączeniu gamet). Ponieważ zmiany w zdolności samicy do różnicowania partnerów nie były ściśle powiązane z przekształceniami cech fenotypowych samców, sugeruje to, że związki endokrynnie czynne, tutaj BPA, wpływają na próg wyboru samic niezależnie od efektów ekspozycji u samców.

Choć w ramach studium nie prowadzono badań genetycznych, przez co nie dało się stwierdzić, czy ostatecznie dochodziło do krzyżowania, Ward podkreśla, że zachowania godowe są u ryb dobrym prognostykiem wyboru partnera. Badania rodzicielstwa przeszkadzałyby zaś w prowadzeniu obserwacji behawioralnych.

Hybrydyzacja to jedna z najpowszechniejszych przyczyn zanikania gatunków, zwłaszcza u ryb - podsumowuje Amerykanka.

Ze szczegółowymi wynikami badań można się zapoznać na łamach pisma Evolutionary Applications.

bisfenol A BPA zachowania godowe krzyżowanie hybrydyzacja związki endokrynnie czynne ryby partner spokrewnione gatunki Jessica Ward