Kofeina redukuje liczbę popełnianych błędów

Kofeina. Przysłowiowa wręcz używka osób intensywnie pracujących i uczących się. Kawa, cola, cukierki, ostatnio modne napoje energetyzujące. Uzależnienie od kofeiny niektórych grup zawodowych (informatycy, programiści...) należy do żelaznego kanonu dowcipów i gagów komediowych. Czy naprawdę pomaga?

Około 15% ludzi pracuje w jakiś sposób nocą, nocne zmiany są wpisane w specyfikę wielu zawodów, zarówno w przemyśle, jak i usługach. W niektórych z nich: lekarze, kierowcy, szczególnie ważna jest przytomność i sprawność umysłu. Tymczasem praca zmianowa mocno zaburza nasz biologiczny zegar i obniża sprawność intelektualną. Zmiana godzin powoduje skrócenie snu, niewyspanie i w rezultacie ryzyko przysypiania podczas pracy. Dlatego międzynarodowa organizacja Cochrane Collaboration przeprowadziła serię badań mających na celu zweryfikowanie wpływu kofeiny na ilość popełnianych pomyłek i ryzyko wypadków podczas pracy na nocnych zmianach lub dyżurach.

Badanie objęło 13 testów obejmujących wpływ kofeiny na pracę w warunkach symulowanych. Źródłem kofeiny była kawa, tabletki, napoje energetyczne oraz jedzenie wzbogacane kofeiną. Uczestników poddawano testom neuropsychologicznym oraz badano podczas wykonywania typowych zadań, jak jazda samochodem. Wyniki porównywano z grupą kontrolną, otrzymującą placebo oraz stosującą drzemki.

Rezultaty badań jednoznacznie wykazały, że spożywana kofeina znacząco zmniejsza ilość popełnianych błędów, poprawia wyniki w testach neuropsychologicznych, wliczając w to sprawność pamięci, uwagę, percepcję oraz rozumowanie. Ze względu na zastosowane metody badań (środowisko symulowane) nie badano bezpośrednio ilości wypadków i urazów powodowanych przez senność, ale - według prowadzącej projekt Katharine Ker - wniosek o zmniejszeniu ich liczby jest logiczny i zasadny.

Średnia wieku uczestników badań wynosiła w różnych testach od 20 do 30 lat. Ze względu na to, że ludzie w różnym wieku inaczej reagują na zaburzenia rytmu snu, potrzebne będą jeszcze dalsze badania, obejmujące osoby starsze. Planowane są również badania porównawcze między zastosowaniem kofeiny, a innych środków pozwalających na sprawniejsze działanie pracowników zmianowych.

Cochrane Collaboration jest międzynarodową i niezależną organizacją non-profit, przeprowadzającą systematyczne badania skuteczności różnych procedur stosowanych w medycynie.

kofeina nocna praca system zmianowy sprawność intelektualna popełnianie błędów Cochrane Katharine Ker