Polscy naukowcy doją korzenie rośliny leczniczej

| Technologia
Tomasz Walów/UMW

Kajetan Grzelka, młody naukowiec z Uniwersytetu Medycznego (UMW) im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, pracuje nad aeroponiczną uprawą tarczycy bajkalskiej, rośliny coraz powszechniej stosowanej w przemyśle farmaceutycznym. Hoduje ją bez ziemi i przy mniejszym zużyciu wody. Co więcej, planuje opracować metodę, dzięki której jedna roślina będzie mogła być wielokrotnie wykorzystywana do pobierania z niej substancji leczniczych - podkreślono w komunikacie UMW.

Tarczyca bajkalska (Scutellaria baicalensis Georgi) jest coraz szerzej wykorzystywana w przemyśle medycznym. Jak wyjaśnia Grzelka, student prowadzący w ramach projektu Dojenie korzeni za pomocą naturalnych rozpuszczalników eutektycznych (DES) i elektroporacji (PEF) jako innowacyjna metoda pozyskiwania związków aktywnych roślin leczniczych, wytwarza ona sporo związków o ogromnym potencjale farmaceutycznym. Chcemy przede wszystkim stymulować wzrost jej korzenia, w którym zawarte są najbardziej interesujące nas związki oraz wielokrotnie izolować substancje z tej samej rośliny - opowiada.
W uprawie aeroponicznej roślina dojrzewa w niewielkim pojemniku. Zwisający swobodnie korzeń ma ułatwiony wzrost (takie warunki sprzyjają również jego napowietrzeniu). Zrasza się go specjalną pożywką.

Tomasz Walów/UMW

W Ogrodzie Botanicznym Roślin Leczniczych UMW w kuwetach do hodowli aeroponicznej znajduje ok. 100-120 egzemplarzy tarczycy. Związki lecznicze z ich korzeni będą izolowane za pomocą odwracalnej elektroporacji. Jest to stymulacja przy użyciu impulsów elektrycznych, dzięki którym w komórkach tworzą się mikroskopijne otwory – tzw. pory, zamykające się w czasie od kilku do kilkunastu minut po zaprzestaniu dostarczania prądu. Sprzyja to wymianie substancji z wnętrza komórek rośliny z jej środowiskiem oraz dodatkowo stanowi bodziec stresowy, dzięki któremu roślina szybciej rośnie i zwiększa się ilość zawartych w niej związków aktywnych - podano w komunikacie.

Grzelka dodaje również, że zgodnie z dostępnymi informacjami, naukowcy z UMW jako jedyni na świecie badają aeroponiczną metodę uprawy tarczycy bajkalskiej, połączoną z przeżyciową ekstrakcją związków aktywnych przy użyciu elektroporacji oraz specjalnych rozpuszczalników [solwentów]. Także i tutaj naukowcy chcą dokonać innowacji. Zwykle w roli solwentów wykorzystywane są metanol, etanol i inne szkodliwe dla ludzi i środowiska związki.

Zamierzamy opracować taki skład solwentu, który zapewni właściwe przewodzenie impulsów elektrycznych i izolację cennych dla nas związków roślinnych, a jednocześnie będzie nietoksyczny i nie uszkodzi rośliny. W przeciwieństwie do konwencjonalnego sposobu ekstrakcji, zakładającego wyhodowanie, wysuszenie i zmielenie materiału, a następnie sporządzenie ekstraktu, chcemy z jednej rośliny wielokrotnie wyciągać substancje lecznicze w miarę jej ciągłego wzrostu. To jest właśnie „dojenie korzeni”, zawarte w tytule projektu, mówi Grzelka.

Tarczyca bajkalska naturalnie występuje m.in. w Chinach i Mongolii. To wieloletnia roślina zawierające liczne flawonoidy wykazujące działania przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, antyoksydacyjne czy przeciwlękowe. Są one wykorzystywane w chorobach układu odpornościowego i układu krążenia oraz w stomatologii i przemyśle kosmetycznym.

tarczyca bajkalska solwent dojenie