Wszechświat rozszerza się coraz wolniej, nie coraz szybciej, twierdzą Koreańczycy

12 listopada 2025, 13:43 | Astronomia/fizyka

Nasze badania pokazują, że wszechświat wszedł w fazę spowalniającego rozszerzania się, a ewolucja ciemnej energii jest szybsza, niż dotychczas sądzono. Jeśli te wyniki się potwierdzą, będzie to oznaczało znaczącą zmianę paradygmatu obowiązującego w kosmologii od czasu odkrycia ciemnej energii przed 27 laty, mówi profesor Young-Wook Lee z Uniwersytetu Yonsei w Korei Południowej. Wyniki badań, opublikowane na łamach Monthly Notices of the Royal Astronomical Society podważają obowiązującą teorię, zgodnie z którą ciemna energia powoduje, że galaktyki oddalają się od siebie z coraz większą prędkością.

Koreańscy naukowcy wzięli pod uwagę najnowsze pomiary barionowych oscylacji akustycznych (BAO) oraz kosmicznego promieniowania tła (CMD) i stwierdzili, że wykazują one odchylenie rzędu 3,1 sigma od powszechnie używanego modelu Lambda CMD, zgodnie z którym mamy do czynienia ze stałym przyspieszaniem rozszerzania się wszechświata. Stwierdzają, że "wynik ten nie potwierdza standardowego modelu ciemnej energii, czyli stałej kosmologicznej, lecz wskazuje na zmienny w czasie parametr stanu ciemnej energii". Badacze zauważyli też, że parametry uzyskane z połączenia wspomnianych pomiarów wskazują nie tylko na spowolnienie ekspansji wszechświata w przyszłości, ale oznaki jej spowolnienia już obecnie.

Przekonanie o przyspieszającym rozszerzaniu się wszechświata opiera się na pomiarach odległości między galaktykami, w których pod uwagę bierze się supernowe typu Ia, wykorzystywane w roli świec standardowych. Jednak zespół z Uniwersytetu Yonsei dostarczył w swojej pracy dowodów, że jasność tych supernowych jest ściśle powiązana z wiekiem ich gwiazd progenitorowych. Może to więc wprowadzać w błąd, gdyż supernowe pochodzące ze starszych gwiazd będą jaśniejsze, niż z młodszych, zatem – jak twierdzą Koreańczycy – różnice jasności biorą się nie tylko ze zjawisk kosmologicznych, ale spowodowane są też fizyką samych gwiazd. Jeśli więc weźmiemy to pod uwagę to nie tylko pomiary BAO i CMD, ale również dane z supernowych typu Ia nie zgadzają się z modelem Lambda CMD ze stałą kosmologiczną. Zarówno skorygowane dane z supernowych, jaki BAO+CMD maj wskazywać, że ciemna energia słabnie i ewoluuje szybciej niż sądzono.

Profesor Lee stwierdził, że podczas wcześniejszych badań kluczowe wyniki uzyskano łącząc nieskorygowane dane z supernowych z pomiarami BAO, co doprowadziło do przekonania, że o ile tempo rozszerzania się wszechświata będzie się w przyszłości zmniejszało, to obecnie się ono zwiększa. Nasza analiza, w której skorygowaliśmy dane o wiek supernowych, pokazuje, że już obecnie wszechświat rozszerza się coraz wolniej. Co więcej, wyniki te zgadzają się z wynikami uzyskiwanymi z samego BAO i z łączonych analiz BAO i CMD, które dotychczas przyciągały niewiele uwagi naukowców.

Uczeni chcą teraz potwierdzić uzyskane przez siebie wyniki prowadząc test niezależny od ewolucji gwiazd. Wykorzystują w nim wyłącznie supernowe pochodzące z młodych galaktyk w tym samym wieku. Badają je w pełnym zakresie przesunięć ku czerwieni. Wstępne wyniki testu potwierdzają ich wcześniejsze spostrzeżenia.

wszechświat mikrofalowe promieniowanie tła barionowe oscylacje akustyczne supernowe rozszerzanie wszechświata