Znaleziono przodka wielkich epidemii dżumy

| Humanistyka
WHO

Zespół naukowy pracujący pod kierunkiem uczonych z Instytutu Nauki o Historii Człowieka im. Maxa Plancka przeanalizował dwa, liczące sobie 3800 lat, genomy Yersinia pestis. Wyniki badań opublikowanych w Nature Communications wskazują, że mamy do czynienia z najstarszymi zsekwencjonowanymi genomami tej bakterii, które noszą cechy charakterystyczne czynnika zakaźnego typowego dla dżumy dymieniczej, a szczep jest przodkiem szczepów Y. pestis, które wywołały Dżumę Justyniana, Czarną Śmierć oraz epidemię w XIX-wiecznych Chinach.

Przeanalizowane genomy pochodzą od dwóch osób pochowanych razem w pobliżu Samary w Rosji. Obie osoby były nosicielami tego samego szczepu Yersinia pestis.

Naukowcy od dawna poszukują źródeł dżumy, gdyż choroba ta w znaczący sposób wpłynęła na historię ludzkości. Do dzisiaj zresztą ludzie na nią chorują. A pomimo jej historycznego i współczesnego znaczenia wciąż nie znamy jej źródeł. Szczególnie interesujące jest pytanie o miejsce i czas, w którym Y. pestis stała się śmiertelnym zagrożeniem łatwo rozprzestrzeniającym się wśród ludzi.

Ostatnio prowadzone badania pozwoliły na zidentyfikowanie najstarszych znanych genomów Y. pestis. Pochodzą one z późnego neolitu i wczesnej epoki brązu. Jednak genomy te nie posiadają cech, które wskazują, że już wówczas bakteria mogła skutecznie się przenosić. Dlatego też podczas najnowszych badań skupiono się na szczepach Y. pestis z epoki brązu.

Uczeni przeanalizowali szczątki dziewięciu osób pochowanych w pobliżu Samary. W przypadku dwóch z nich stwierdzono, że w chwili śmierci były zarażone Y. pestis. Obie osoby pochowano razem. Analiza ich DNA wskazuje, że były to najprawdopodobniej osoby należące do lokalnej kultury grobów zrębowych (Srubnaya). Obie osoby były nosicielami tego samego szczepu Y. pestis. A szczep ten posiada wszystkie cechy genetycznie potrzebne do wywołania dżumy dymieniczej. Tak więc dżuma, ze swoją znaną obecnie zdolnością do rozprzestrzeniania się, istnieje dłużej niż sądziliśmy, mówi Kirsten Bos z Instytutu im. Maxa Plancka.

Nowe badania oznaczają, że historia Y. pestis zdolnej do wywołania epidemii dżumy dymieniczej jest o co najmniej 1000 lat starsza niż sądzono. Wyizolowane przez nas Y. pestis sprzed około 4000 lat mają wszelkie genetyczne cechy charakterystyczne potrzebne do efektywnego przenoszenia dżumy przez pchły na gryzonie, ludzi i inne ssaki, dodaje główna autorka badań Maria Spyroum.

Yersinia pestis dżuma dymienicza Samara