Więcej CO2 to... niższe plony

| Nauki przyrodnicze
IRRI images

Zwiększona emisja dwutlenku węgla powoduje co prawda globalne ocieplenie, ale, jak argumentują niektórzy, będzie to korzystne dla roślin, które wykorzystują węgiel w procesach życiowych. Możemy więc spodziewać się większych plonów roślin uprawnych. Niestety, okazuje się, że intuicja tutaj zawodzi.

Zboża, podstawowe rośliny żywiące ludzkość, są tak modyfikowane, by były niskie i dawały duże plony. Ich energia zamiast w wysokość rośliny jest kierowana w przydatne nam ziarna. Teraz naukowcy z Instytutu Molekularnej Fizjologii Roślin im. Maksa Plancka oraz Uniwersytetu w Poczdamie odkryli, że zwiększony poziom dwutlenku węgla w atmosferze niweluje korzystne efekty wprowadzenia do uprawy odmian karłowatych.

Ryż IR8 był w swoim czasie jednym z symboli "Zielonej Rewolucji" w rolnictwie. Zdaniem wielu specjalistów uchronił on szybko rosnącą liczbę ludności przed głodem. Odmiana ta pojawiła się w latach 60. i charakteryzowała się niezwykle dużymi plonami. Wcześniejsze próby uzyskanie podobnej rośliny spaliły na panewce, gdyż ich łodygi łamały się pod ciężarem ziaren. IR8 jest mocny i wydajny. On i podobne mu rośliny zapewniły przed kilkudziesięciu laty wystarczającą ilość pożywienia miliardom ludzi.

W ostatnim jednak czasie plony IR8 spadły o 15%, a jego uprawa staje się coraz mniej opłacalna.
Niemieccy naukowcy postanowili sprawdzić czy za spadek plonów rośliny, której pod względem genetycznym nie zmieniano od kilkudziesięciu lat, może odpowiadawć wzrost atmosferycznego CO2. Obecnie jest go w atmosferze o 25% więcej niż w latach 60.

IR8 pozostaje niewysoki i daje dobre plony, gdyż pozbawiono go enzymu koniecznego do produkcji roślinnego hormonu wzrostu - kwasu giberelinowego. Badania przeprowadzone na modelowym dla botaników rzodkiewniku pospolitym wykazały zaś, że zwiększona koncentracja CO2 powoduje odblokowanie produkcji kwasu giberelinowego. Pod wpływem dwutlenku węgla karłowate zboża tracą zatem swoją przewagę i zaczynają przypominać zboża niezmodyfikowane.

Stoimy teraz przed wyzwaniem polegającym na opracowaniu roślin, które będą dawały wysokie plony w zmienionych warunkach klimatycznych - mówi Jos Schippers, jeden z autorów badań.

Problem nie dotyczy tylko ryżu. Również inne zboża żywiące ludzkość pochodzą z odmian karłowatych.
Naukowcy próbują teraz określić mechanizm, który powoduje, że dwutlenek węgla wpływa na zwiększenie wzrostu roślin.

dwutlenek węgla plony zboża karłowate ryż IR8