Gawron nie gorszy od małpy

Gawrony, ptaki z rodziny krukowatych, posługują się narzędziami nie gorzej, a może nawet lepiej od szympansów. Potrafią je samodzielnie wykonać, dostosowywać do różnych zadań, a nawet korzystać w określonej kolejności z dwóch przyrządów.

Badacze z Queen Mary, University of London i Uniwersytetu w Cambridge przeprowadzili serię eksperymentów z ptakami trzymanymi w niewoli. Wyniki opublikowane w Proceedings of the National Academy of Sciences były dużym zaskoczeniem, ponieważ na wolności gawrony nie korzystają z narzędzi. I tak Cook, Fry, Connelly i Monroe stały się prawdziwymi bohaterami.

Okazało się np., że bez wcześniejszego treningu ptaki potrafiły wybrać kamień właściwej wielkości, by zrzucić go przez rurkę (przypominającą tę w malakserze) na platformę, która opadała, uwalniając przy okazji robaka. W zależności od wybranego scenariusza gawrony posługiwały się bezbłędnie dużym i ciężkim, małym i lekkim bądź wydłużonym kamieniem. Zawsze dobierały więc odpowiedni kształt oraz rozmiar. Dzięki temu udawało im się osiągnąć ten sam cel za pomocą różnych środków, co oznacza sporą elastyczność działania.

Kiedy odpowiednie narzędzie znajdowało się poza ich zasięgiem, zwierzęta korzystały z innego przyrządu (tzw. metanarzędzia), by je zdobyć. Naukowiec wstawiał kolejno do klatki 3 zapadnie z pionową rurką o różnym przekroju. W dwóch urządzeniach z rurką o szerszym przekroju znajdowały się kamienie: w jednej mniejszy, w drugiej większy. Na trzeciej zapadni spoczywał robak. By go zdobyć, trzeba było najpierw pozyskać mały kamyczek (rurka prowadząca do platformy była wąska). Eksperymentator wkładał też do woliery duży kamień, z którego należało skorzystać, by uwolnić mały kamyk. Gawrony zdawały egzamin śpiewająco.

Posługując się hakiem, gawrony wyciągały pokarm z tub o zróżnicowanym kształcie. Co więcej, potrafiły wygiąć prosty kawałek druta, aby sobie ten hak stworzyć. Do tej pory analogiczne zachowanie obserwowano u jednej zaledwie samicy wrony brodatej (Corvus moneduloides) z Nowej Kaledonii – Betty. W omawianym studium z wyzwaniem wyciągnięcia wiaderka z pokarmem poradziły sobie przy pierwszym podejściu 3 z 4 badanych gawronów.

Uważamy, że to pierwszy nierodzący wątpliwości przykład zwierzęcego wglądu, gdyż gawrony wykonały hak w pierwszej próbie, a wiemy, że nie miały wcześniejszych doświadczeń z wyginaniem haczyków z drutu – opowiada dr Nathan Emery.

Brytyjczycy sądzą, że umiejętność posługiwania się narzędziami może być u gawronów produktem ubocznym złożonej inteligencji fizycznej, a nie przystosowawczą specjalizacją jak u wron brodatych. Corvus moneduloides wydłubują za pomocą narzędzi gąsienice. Umiejętność ta wykształciła się u nich zatem pod wpływem nacisków środowiskowych. Gawrony mogą zaś pozyskiwać pokarm z innych źródeł, np. ludzkich śmieci. Wygląda więc na to, że zdolność korzystania z przyrządów i rozumienia fizycznych właściwości materiałów pojawiła się u wspólnego przodka krukowatych.

gawron narzędzia przyrządy wrona brodata zapadnia metanarzędzie