Mongolskie początki stomatologii weterynaryjnej
Badając szkielety koni z pochówków, które pozostały po kulturze twórców tzw. kamieni jeleni (ok. 1300-1700 p.n.e.), archeolodzy z zespołu Williama Taylora z Max-Planck-Institut für Menschheitsgeschichte odkryli najstarsze dowody weterynaryjnej opieki stomatologicznej. Okazuje się, że usuwano wtedy zęby, które mogły sprawiać młodym koniom ból lub utrudniać jedzenie.
Autorzy publikacji z pisma PNAS wyjaśniają, że kamienie jeleni (mong. bugan czuluu) to skalne bloki, na których przedstawiono wizerunki zwierząt, głównie jeleni i reniferów, lecących do nieba. Obiekty te występują zarówno pojedynczo, jak i w grupach, często w pobliżu kurhanów pochówkowych (tzw. chirgisüür).
Bazując na ustaleniach kolegów z Mongolii, Jamsranjava Bayarsaikhana i Tumurbaatara Tuvshinjargala z Muzeum Narodowego Mongolii, Taylor uważa, że rozwój jazdy konnej i pasterskiej gospodarki opartej na koniach doprowadziły ostatecznie do pojawienia się opieki weterynaryjnej dla koni.
Możemy uznawać opiekę weterynaryjną za zachodni wynalazek, ale dzisiejsi pasterze z Mongolii wykonują całkiem złożone zabiegi za pomocą bardzo prostego sprzętu. Wyniki naszego badania pokazują, że dogłębne zrozumienie końskiej anatomii i tradycja opieki pojawiły się najpierw nie w osiadłych cywilizacjach Chin czy Morza Śródziemnego, ale o wiele wcześniej w wędrownych ludach, u których dostępność środków do życia zależała od dobrostanu koni.
Niemcy odkryli, że zmiany w praktykach stomatologicznym towarzyszyły ważnym wynalazkom związanym z kontrolą nad końmi, w tym pojawieniu się metalowych elementów ogłowia. Takie wyposażenie pojawiło się we wschodniej Eurazji na początku I tysiąclecia p.n.e. i dawało jeźdźcom bardziej zaawansowaną kontrolę nad wierzchowcami. W związku z tym mogły one być wykorzystywane do nowych celów, zwłaszcza podczas walk.
U niektórych koni rozwinęły się jednak przez to problemy z występującymi w formie szczątkowej zębami wilczymi. Dlatego gdy pasterze zaczęli wykorzystywać metalowe wędzidła, opracowali też metodę ekstrakcji tych problematycznych zębów (przypomina ona metodę współczesną).
Komentarze (0)