Małpie narzędzia sprzed setek lat

Nowe dowody archeologiczne sugerują, że brazylijskie kapucynki używają kamiennych narzędzi do rozłupywania orzechów nerkowca od co najmniej 700 lat. Wg naukowców z Uniwersytetów w Oksfordzie i São Paulo, to najstarsze archeologiczne przykłady wykorzystania narzędzi przez małpy poza Afryką.

Autorzy publikacji z pisma Current Biology sugerują, że opisane odkrycia rodzą pytania odnośnie do pochodzenia i rozprzestrzeniania wykorzystania narzędzi wśród małp szerokonosych i skłaniają do zastanowienia, czy na wczesne ludzkie zachowania nie wpłynęły przypadkiem obserwacje małp posługujących się narzędziami.

Brytyjsko-brazylijski zespół przyglądał się współczesnym kapucynkom z Parku Narodowego Serra da Capivara. Obserwacje te zestawiono z danymi archeologicznymi z tego samego regionu. Okazało się, że małpy wykorzystywały kamienie jako młotki i kowadełka do otwierania twardych pokarmów, np. nasion i orzechów nerkowca. Młode osobniki uczyły się tej sztuki od starszych. Małpy tworzyły "rozpoznawalne stanowiska przetwarzania nerkowców". Po użyciu narzędzia były pozostawiane w stertach w specyficznych miejscach, np. u podstawy drzewa albo na gałęzi.

Badacze zauważyli, że kapucynki wybierały swoje ulubione narzędzia, które najlepiej nadawały się do danego celu. Kamienie wykorzystywane jako kowadła były ok. 4-krotnie cięższe od kamieni-młotków, zaś młotki były 4-krotnie cięższe od przeciętnego naturalnego kamienia. Ważny okazał się też dobór materiału. Gładki, twardy kwarcyt wybierano na młotki, a płaskie piaskowce na kowadełka.

By zobaczyć, jak małpia technologia się rozwijała, wykopano 69 kamieni. Akademicy kopali na głębokość 0,7 m koło nerkowców zachodnich (Anacardium occidentale), gdzie często widywano współczesne kapucynki z narzędziami. Narzędzia identyfikowano, analizując rozmiar i kształt kamieni, a także charakterystyczne uszkodzenia na powierzchni. Za pomocą spektrometrii mas potwierdzono, że ciemne resztki na narzędziach pochodziły właśnie z orzechów nerkowca. Datowanie węglowe drobin węgla drzewnego odkrytego z narzędziami pokazało, że najstarsze miały co najmniej 600-700 lat. To oznacza, że poprzedzały one przybycie Europejczyków do Nowego Świata.

Naukowcy szacują, że technologia była wykorzystywana przez ok. 100 pokoleń kapucynek. Gdy porównano narzędzia stosowane przez współczesne małpy i najstarsze wykopane artefakty, okazało się, że były one podobne zarówno pod względem wagi, jak i preferowanych materiałów. Brak zmiany na przestrzeni kilkuset lat wskazuje, że w odróżnieniu od ludzi z tego samego regionu, małpy są konserwatywne.

Dotychczas najstarszymi przykładami wykorzystywania narzędzi przez zwierzęta nieczłowiekowate są narzędzia znalezione na trzech stanowiskach archeologicznych na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Datowane są na pomiędzy 4300 a 1300 lat temu. Dla naukowców to nowa fascynująca gałąź nauki. Okauje się bowiem, że zwierzęta być może od tysięcy lat używają narzędzi, warto więc zbadać, czy np. ludzie, przybywając w regiony, gdzie spotykali się z nowymi roślinami, nie zdobywali do małp wiedzy o nowych źródłach pożywienia.

kapucynka narzędzia małpa orzech