Oddech słonia to narzędzie?

| Nauki przyrodnicze
Jeff Kubina, CC

Dwie żyjące w zoo słonice indyjskie posługują się trąbami jak dmuchawkami - wypuszczają przez nie strumienie powietrza, docierając w ten sposób do niedostępnych inaczej kąsków.

O tym, że słonie manipulują oddechem, by zdobyć znajdujące się poza ich zasięgiem pożywienie, wspominał już Karol Darwin, dotąd jednak zachowanie to trudno było badać w warunkach eksperymentalnych. Ostatnio zajęli się nim uczeni z Graduate University for Advanced Studies i Uniwersytetu w Kioto. Japończycy przyglądali się poczynaniom Mineko i Suzuko z Kamine Zoo. Biolodzy zakładali, że im dalej znajdować się będzie kąsek, tym częściej słonice będą dmuchać, by się do niego dobrać.

Na fosę wokół wybiegu słoni naniesiono wirtualną siatkę. W różnych jej punktach umieszczono 5 rodzajów pożywienia: jabłka, bambus, opadłe liście, ziemniaki i siano. Zwierzęta filmowano przez 32 dni. Ogółem wyodrębniono 128 prób; próba rozpoczynała się, gdy słychać było, że słonica zaczęła dmuchać, a kończyła się, gdy samica sięgała do kąska albo się poddawała. Japończycy analizowali częstość oraz czas trwania dmuchania, ułożenie i kształt przyjęty przez trąbę, a także trajektorię ruchu pokarmu na wirtualnej siatce (ostatni z parametrów wskazywał na skuteczność, a więc uzdolnienia słonicy).

Okazało się, że średnio słonie potrzebowały 3 dmuchnięć, by zdobyć pokarm. Tak jak podejrzewano, zachowanie pojawiało się rzadziej, gdy jedzenie znajdowało się blisko. Dominująca samica Mineko radziła sobie lepiej, zwłaszcza jeśli chodzi o dostosowanie pozycji trąby, tak by trafić w konkretny punkt kąska i przesunąć go w pożądaną stronę.

Kaori Mizuno uważa, że zdolność manipulowania powietrzem może być powiązana z innymi częstymi zachowaniami słoni, np. komunikacją akustyczną.

Autorzy publikacji z pisma Animal Cognition zastanawiają się, czy biorąc pod uwagę wszystkie te ustalenia, w tym dużą świadomość fizycznego otoczenia, można uznać oddech słonia za narzędzie. Odnosząc się do przyjmowanej dotąd definicji, Japończycy podkreślają, że wg nich, warto by ją przeformułować, bo istotny jest proces myślowy prowadzący do rozwiązania problemu, czyli danego zachowania, a nie samo wykorzystanie fizycznego narzędzia.

słoń indyjski dmuchanie trąba jedzenie Mineko Suzuko Kamine Zoo narzędzie Kaori Mizuno