Wykorzystanie narzędzi wrodzone u szympansów, lecz nie u bonobo
Wykorzystanie narzędzi jest wrodzone u szympansów, ale już nie u bonobo (szympansów karłowatych).
Szympansy wykorzystują kijki do wydobywania mrówek i termitów, rozłupują kamieniami orzechy, posługują się też narzędziami podczas zabiegów higienicznych i komunikacji. Bonobo rzadko wykorzystują narzędzia i nigdy nie posługują się nimi, by zdobyć pożywienie.
By odpowiedzieć na pytanie dotyczące źródeł wykorzystania narzędzi przez ludzi, wg Kathelijne Koops trzeba właśnie rozważyć przepaść narzędziową dzielącą szympansy i bonobo.
Chcąc ustalić, czy chodzi o czynniki zewnętrzne, czyli środowisko i stwarzane przez nie okazje do korzystania z narzędzi i/lub uczenie społeczne, czy o czynniki genetyczne, Koops i naukowcy z Uniwersytetu w Kioto przez wiele miesięcy podążali tropem szympansów z Ugandy (Kalinzu) i bonobo z Konga (Wamba). Dokumentowali przypadki wykorzystywania narzędzi i potencjał do ich wykorzystania w postaci warunków środowiskowych i sposobu spędzania czasu z członkami stada. Autorzy publikacji z pisma Scientific Reports badali także tendencję do manipulowania obiektami u młodych małp (bez względu na to, czy obiekt został wykorzystany jako narzędzie, czy nie).
Koops, Takeshi Furuichi i Chie Hashimoto stwierdzili, że szanse środowiskowe nie wyjaśniają różnic między szympansami i bonobo. Na swoim terenie oba gatunki miały bowiem bardzo podobny dostęp do narzędzi i źródeł pokarmu.
Do analogicznych wniosków naukowcy doszli również w przypadku uczenia społecznego. Młode bonobo spędzały wręcz więcej czasu ze swoimi matkami, a podczas ich karmienia w pobliżu przebywało więcej osobników. Ponadto młode szympansy karłowate miały więcej partnerów społecznych niż młode szympansy.
Co jednak istotne, mimo podobnego czasu spędzanego na zabawie samodzielnej i z innymi, młode szympansy o wiele więcej manipulowały i bawiły się różnymi obiektami. W dodatku robiły to z własnej inicjatywy. Widać to było już u bardzo młodych osobników. Wg Koops, to pierwszy dowód dot. różnic we wrodzonej predyspozycji do wykorzystania narzędzi u naszych najbliższych ewolucyjnych krewnych.
Komentarze (4)
Cretino, 17 czerwca 2015, 16:27
bonopo - wspolpraca, nizsza pomyslowosc i indywidualizm...
klasyczny szympans - gorsza socjalizacja a za tym idzie mniej efektywna wspolpraca, wymusza to indywidualizm i premiuje bardziej inteligencje niz zachowania prosocjalne ....
calkiem jak i u ludzi
Robin_Otzi, 18 czerwca 2015, 04:32
jestem zawiedziony - zawsze uważałem bonobo za bardziej "ucywilizowane", bliższe człowiekowi!
ciągle chodzi mi po głowie pomysł, by porównać genom wszystkich czlowiekowatych i wybrać te fragmenty, które są najbliższe nam
i STWORZYĆ istotę bardziej HOMO nie dotykając jednak ludzkiego DNA! B)
darekp, 18 czerwca 2015, 08:32
Pewnie tak, ale w jakimś ograniczonym zakresie. Po przekroczeniu pewnej granicy mamy sytuację, gdy gatunek składa się z samych aspołecznych jednostek, które nawet jeśli są bardzo inteligentne, to nie przekazują zgromadzonej wiedzy/doświadczenia innym, co uniemożliwia powstanie jakiejkolwiek wyższej kultury/cywilizacji. Zawsze tak sobie wyobrażałem smoki z książek fantasy - gatunek prawdopodobnie inteligentniejszy od ludzkiego, całkowicie niezdolny do współpracy (widział ktoś stado smoków?) i wymierający.
glaude, 18 czerwca 2015, 10:59
Szympansy są bardzo zaborcze i cechuje je terytorializm- czyli de facto rywalizacja. Jeśli narzędzie daje przewagę nad innymi osobnikami, osobnik mający zdolności do ich wytwarzania (geny) przekaze je swoim potomkom.
Bonobo nie miszą rywalizować, bo u nich jest dość zarcia przez cały rok, a goryli jako konkurentów nie ma w ich habitacie.
Robiono kiedyś badania jak się bawią chłopcy, a jak dziewczynki. I tak, chłopcy nez względu na zabawkę (lalka czy samochód) dominują nad zabawką- przewracają ją, wykręcają sprawdzają wytrzymałość.
Dziewczynki zaś opiekują się zabawką, przytulają itp- nawet samochodzik traktują jak lalkę. Podobnie wypadły te testy ppnoć u makaków. Tak więc byłoby to wspólne dla naczelnych. I tylko bonobo wyłamywałoby się z tego schematu.