Dlaczego zniknął hobbit z Flores? Odpowiedź znaleziono w jaskini i zębach karłowatego słonia
Homo floresiensis, zwany hobbitem z Flores, to jeden z wielu gatunków człowieka, które żyły na Ziemi i nie przetrwały do dni dzisiejszego. Był jednym z ostatnich żyjących kuzynów Homo sapiens. Gatunek przez ponad milion lat żył z izolacji na wulkanicznej wyspie Flores w dzisiejszej Indonezji, aż przed 50 000 laty nagle zniknął. Nagłe zniknięcie hobbita wciąż budzi spory wśród naukowców, którzy nie mogą znaleźć jednoznacznej przyczyn wymarcia gatunku. Indonezyjsko-australijski zespół naukowy właśnie zaproponował rozwiązanie zagadki, a wyniki swoich prac opublikował na łamach Nature Communications Earth & Environment.
Uczeni postanowili sprawdzić poziom opadów w czasach, gdy rodzimy gatunek człowieka znikał z regionu Liang Bua na Flores. Wybrali się do jaskini Liang Luar i zbadali stalagmit, który tworzył się w interesującym ich czasie. Stalagmity powstają powoli, warstwa po warstwie, z minerałów w ściekającej wodzie. Zmiany ich składu chemicznego służą uczonym do badań zmian klimatu. Dwoma podstawowymi narzędziami jest analiza stosunku ciężkiego izotopu tlenu 18O do lżejszego 16O oraz stosunek magnezu do wapnia.
Naukowcy zauważyli, że pomiędzy 91 a 76 tysięcy lat temu na Flores przez cały rok było bardziej wilgotno niż obecnie. Pomiędzy 76 a 61 tysięcy lat temu istniały wyraźne różnice pomiędzy porami roku. Lata były wilgotne, a zimy bardziej suche. Jednak do poważnej zmiany doszło później. Pomiędzy 61 a 47 tysięcy lat temu zmieniła się cyrkulacja powietrza i nadeszły suche lata. Klimat na Flores przypominał wówczas dzisiejszy klimat południowych części australijskiego stanu Queensland.
O tym, jaki miało to wpływ na człowieka z Flores naukowcy dowiedzieli się z analizy zębów Stegodon florensis insularis. To karłowaty trąbowiec, daleki krewny dzisiejszych słoni. Skądinąd wiemy, że młode tego gatunku były jednym ze zwierząt stanowiących podstawę wyżywienia H. floresiensis. Wzorzec izotopu 18O w zębach zwierzęcia był idealnie zbieżny ze wzorcem ze stalagmitu. To zaś pozwoliło na precyzyjne datowanie zarówno szczątków zwierząt i towarzyszących im szczątków ludzi.
Okazało się, że 90% szczątków karłowatego trąbowca, którymi obecnie dysponujemy, pochodzi z okresu sprzed 76–61 tysięcy lat, gdy klimat wykazywał znaczne wahania między porami roku. Stąd wniosek, że mógł być to najlepszy okres dla rozwoju H. floresiensis. Populacja trąbowców i ludzi była wówczas duże i stabilna. Gdy jednak klimat zmienił się na bardziej suchy, oba gatunki zaczęły zanikać.
Bardziej suchy klimat spowodował spadek poziomu wody w rzekach regionu Liang Bua. Trąbowce migrowały w jej poszukiwaniu, a za nimi podążyli ludzie. Co interesujące, jedne z ostatnich szczątków stegodona i kamiennych narzędzi w Liang Bua jest przykrytych grubą warstwą popiołów wulkanicznych. Nie można więc wykluczyć, że erupcja wulkaniczna była ostatnim gwoździem do trumny obecności H. floresiensis w Liang Bua. Najstarsze ślady obecności H. sapiens w tym regionie pochodzą znad warstwy popiołów wulkanicznych. Nie wiemy zatem, czy w Liang Bua doszło do spotkania obu gatunków człowieka.
Jeśli jednak człowiek z Flores został zmuszony do migracji z wnętrza wyspy na jej wybrzeża, mógł tam spotkać się z człowiekiem współczesnym. Jeśli do takiego spotkania doszło, być może okazało się ono fatalne dla całego gatunku. Nasi przodkowie mogli celowo bądź nie, zniszczyć H. floresiensis czy to poprzez konkurowaniem z mniejszymi ludźmi o zasoby, czy to poprzez polowanie na nich, czy też przez zarażenie ich nowymi patogenami.
Komentarze (0)