Laser, wideo z kotem i NASA. Agencja chwali się udanym testem systemu komunikacji laserowej
Misja Psyche jeszcze nie dotarła do celu, a już zapisała się w historii podboju kosmosu. Głównym jej celem jest zbadanie największej w Układzie Słonecznym asteroidy Psyche. Przy okazji NASA postanowiła przetestować technologię, z którą eksperci nie potrafili poradzić sobie od dziesięcioleci – przesyłanie w przestrzeni kosmicznej danych za pomocą lasera. Agencja poinformowała właśnie, że z Psyche na Ziemię trafił 15-sekudowy materiał wideo przesłany z odległości 31 milionów kilometrów z maksymalną prędkością 267 Mbps. To niemal 2-krotnie szybciej niż średnia prędkość szerokopasmowego internetu w Polsce.
To, czego właśnie dokonała NASA jest nie zwykle ważnym osiągnięciem. Pozwoli bowiem na znacznie sprawniejsze zbieranie danych z instrumentów pracujących w przestrzeni kosmicznej i zapewni dobrą komunikację z misjami załogowymi odbywającymi się poza orbitą Ziemi.
Sygnał z Psyche potrzebował około 101 sekund, by dotrzeć do Ziemi. Dane, przesyłane przez laser pracujący w bliskiej podczerwieni trafiły najpierw do Hale Teelscope w Palomar Observatory w Kalifornii. Następnie przesłano je do Jet Propulsion Laboratory w Południowej Kalifornii, gdzie były odtwarzane w czasie rzeczywistym podczas przesyłania. Jak zauważył Ryan Rogalin, odpowiedzialny za elektronikę odbiornika w JPL, wideo odebrane w Palomar zostało przesłane przez internet do JPL, a transfer danych odbywał się wolniej, niż przesyłanie danych z kosmosu. Podziwiając tempo transferu danych nie możemy zapomnieć też o niezwykłej precyzji, osiągniętej przez NASA. Znajdujący się na Psyche laser trafił z odległości 31 milionów kilometrów w 5-metrowe zwierciadło teleskopu. Sam teleskop to również cud techniki. Jego budowę ukończono w 1948 roku i przez 45 lat był najdoskonalszym teleskopem optycznym, a jego zwierciadło główne jest drugim największym zwierciadłem odlanym w całości.
Po co jednak prowadzić próby z komunikacją laserową, skoro od dziesięcioleci w przestrzeni kosmicznej z powodzeniem przesyła się dane za pomocą fal radiowych? Otóż fale radiowe mają częstotliwość od 3 Hz do 3 Thz. Tymczasem częstotliwość pracy lasera podczerwonego sięga 300 THz. Zatem transmisja z jego użyciem może być nawet 100-krotnie szybsza. Ma to olbrzymie znaczenie. Chcemy bowiem wysyłać w przestrzeń kosmiczną coraz więcej coraz doskonalszych narzędzi. Dość wspomnieć, że Teleskop Webba, który zbiera do 57 GB danych na dobę, wysyła je na Ziemię z prędkością dochodzącą do 28 Mb/s. Zatem jego systemy łączności działają 10-krotnie wolniej, niż testowa komunikacja laserowa.
Zainstalowany na Psyche Deep Space Optical Communication (DSOC) uruchomiono po raz pierwszy 14 listopada. Przez kolejne dni system sprawdzano i dostrajano, osiągając coraz szybszy transfer danych i coraz większą precyzję ustanawiania łącza z teleskopem. W tym testowym okresie przesłano na Ziemię łącznie 1,3 terabita danych. Dla porównania, misja Magellan, która w latach 1990–1994 badała Wenus, przesłała w tym czasie 1,2 Tb.
Misja Psyche korzysta ze standardowego systemu komunikacji radiowej. DSOC jest systemem testowym, a jego funkcjonowanie nie będzie wpływało na powodzenie całej misji.
Komentarze (3)
krzysztof B7QkDkW, 20 grudnia 2023, 17:54
Celowali laserkiem w Ziemię. Naigrywali się w filmiku z sierściucha. No to teraz jakaś kotokształtny gatunek kosmitów pobawi się tą Niebieską Kulką.
darekp, 21 grudnia 2023, 09:28
Z ciekawości wziąłem i policzyłem:
1) Częstotliwości 300 THz odpowiada długość fali: 3e8 / 300e12 = 1e-6 metra. (https://zpe.gov.pl/a/podzial-fal-elektromagnetycznych-oraz-ich-zastosowanie/DjHMWAXOt)
2) Rozbieżność dla wiązki lasera o średnicy 1 milimetra (nie wiem, jaka była naprawdę, wziąłem na wyczucie): 1e-3 radiana. (https://www.naukowiec.org/wzory/fizyka/kat-rozbieznosci-wiazki-swiatla-laserowego_1588.html)
3) Zatem ta 1-milimetrowa przy źródle wiązka w odległości 31 milionów km będzie miała średnicę tan (1e-3 rad) * 31e9 = 31000 km (https://www.wolframalpha.com/input?i=tan+(1e-3+rad)+*+31e9)
Czyli rzeczywiście, wystarczy celować w Ziemię, pewnie laser wytwarzający wiązkę o średnicy rzędu centymetra to to nie był.
krzysztof B7QkDkW, 22 grudnia 2023, 04:25
A wyobraź sobie że taka wiązka światła rozprasza się na materii międzyplanetarnej. Mogli przypadkowo pomachać tym laserkiem po Układzie Słonecznym jak po wielkim ciemnym pokoju. Wiadomo jak kotki reagują na kropkę ... bzikują.
Z drugiej strony jakby kropka była mniejsza (no rzędu paru metrów) też było by ciekawie.
Szkoda ... nie będziemy światkiem wielkich migracji kotowatych po kontynencie Amerykańskim, gdy NASA kalibruje wiązkę. Kojarzysz tą scenę z filmu "Wall-E" podczas lądowania rakiety z EVE na pokładzie?
Kiciusie nie poganiają za plamką.