WHO opublikowała listę bakterii, na które najpilniej potrzeba leków

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) sporządziła pierwszą w historii listę lekoopornych bakterii, które w największym stopniu zagrażają ludzkiemu zdrowiu i najpilniej wymagają stworzenia nowych leków.

Listę opracowano, by sprzyjać badaniom i opracowywaniu (research and development, R&D) nowych antybiotyków. Lista to nowe narzędzie, które ma zagwarantować, że sektor R&D będzie reagować na potrzeby zdrowia publicznego. Lekooporność narasta i szybko zaczyna nam brakować skutecznych opcji terapeutycznych. Jeśli pozostawimy wszystko samym siłom marketingowym, nowe leki [...] nie powstaną na czas - podkreśla dr Marie-Paule Kieny.

Wyodrębniono 3 kategorie, które odzwierciedlają, jak pilnie potrzeba leków na daną bakterię: 1) krytycznie, 2) priorytetowo i 3) średnio pilnie. W 1. znalazły się wielolekooporne bakterie Gram-ujemne, które stwarzają szczególne zagrożenie w szpitalach, domach opieki i wśród pacjentów wymagających stosowania różnych urządzeń medycznych, np. cewników lub respiratorów. Acinetobacter baumannii, pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) i enterobakterie, w tym pałeczki okrężnicy (Escherichia coli), mogą powodować ciężkie i niejednokrotnie śmiertelne infekcje, np. zapalenia płuc czy zakażenia krwi. Bakterie te są często oporne na liczne grupy antybiotyków, w tym na karbapenemy i cefalosporyny III generacji, a więc najlepsze dostępne leki do zwalczania wielolekoopornych patogenów.

W 2. i 3. kategorii znalazły się inne w coraz większym stopniu lekooporne bakterie, które wywołują częstsze choroby, np. rzeżączkę czy zatrucia pokarmowe (Salmonella).

Prątki gruźlicy nie trafiły na omawianą listę, bo objęto je już innymi dedykowanymi programami.

Lista i, szerzej, problem lekooporności mają zostać poddane dyskusji na szczycie G20.

Jak ujawnia WHO, lista powstała we współpracy z Wydziałem Chorób Zakaźnych Uniwersytetu w Tybindze. Patogeny do listy wybierano wg następujących kryteriów: 1) jak bardzo śmiertelne infekcje powodują, 2) czy leczenie wymaga długiej hospitalizacji, 3) jak często zakażenia są oporne na istniejące antybiotyki, 4) jak łatwo rozprzestrzeniają się między zwierzętami, między zwierzętami i ludźmi oraz między ludźmi, 5) czy można im zapobiegać, np. za pomocą higieny i szczepionek, 6) jak wiele opcji terapeutycznych zostało i 7) czy sektor R&D "ma już na tapecie" nowe antybiotyki do ich leczenia.

A oto pełna lista z podziałem na kategorie.

Krytyczna:
1. Acinetobacter baumannii (oporność na karbapenemy),
2. Pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa), oporność na karbapenemy,
3. Enterobakterie (oporność na karbapenemy, wytwarzają ESBL, czyli β-laktamazy o rozszerzonym spektrum działania.

Priorytetowa:
1. Enterococcus faecium (oporność na wankomycynę),
2. Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), oporność na metycylinę, obniżona wrażliwość bądź oporność na wankomycynę,
3. Helicobacter pylori (oporność na klarytromycynę),
4. Campylobacter spp. (oporność na fluorochinolony),
5. Salmonella (oporność na fluorochinolony),
6. Dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae), oporność na fluorochinolony i cefalosporyny.

Średniopriorytetowa:
1. Dwoinka zapalenia płuc, pneumokok (Streptococcus pneumoniae), niewrażliwość na penicylinę,
2. Haemophilus influenzae (oporność na ampicylinę),
3. Shigella spp. (oporność na fluorochinolony).

WHO Światowa Organizacja Zdrowia patogeny bakterie lekooporność