Jest szansa na ocalenie diabła tasmańskiego
Jeszcze przed 15 laty diabeł tasmański był bardzo powszechnie występującym gatunkiem. Obecnie jest on zagrożony, a jego wymieranie to jeden z najbardziej niezwykłych znanych nam przypadków takiego zjawiska. Do zanikania gatunku nie przyczyniają się kłusownicy czy utrata habitatów. Diabeł tasmański wymiera z powodu zakaźnego raka pyska i jeśli nic się nie zmieni gatunek zniknie w ciągu 10-20 lat. Nowotwór atakuje najpierw pysk, a następnie resztę ciała. Zainfekowane zwierzęta żyją około 6 miesięcy.
Naukowcy mają jednak pierwszą dobrą wiadomość. Choroba rozprzestrzeniła się na północno-zachodnią część Tasmanii i napotkała tam nową populację diabłów. Jak informuje w Conservation Biology profesor zoologii Menna Jones, na nowotwór zapada tam mniej zwierząt, a te, które zachorowały, żyją dłużej.
Nowotwór pyska zabija wszystkie zarażone zwierzęta. Z populacji, które dotknął, pozostało nie więcej niż 10% osobników. Próbowano chronić diabły odstrzeliwując chore osobniki, ale nic to nie dało. Populacja pozostała bezbronna nawet, gdy przygotowano szczepionkę. Zaszczepione zwierzęta nie rozwinęły odporności.
Jeśli wyginie diabeł tasmański, zagrożona będzie cała przyroda wyspy, na której żyje. Diabeł jest tam bowiem głównym drapieżnikiem, a jak wynika z opisywanych przez nas wcześniej badań, zniknięcie gatunku spełniającego tę rolę oznacza katastrofalną destabilizację całego ekosystemu.
W przypadku Tasmanii istnienie populacji rodzimego diabła tasmańskiego trzyma w ryzach inwazyjne dzikie koty i lisy. Jeśli diabeł zniknie, może powtórzyć się sytuacja, z jaką mieliśmy do czynienia w Australii, gdzie koty i lisy wytępiły ponad 20 gatunków ssaków. Zniknięcie diabła zagrozi istnieniu takich gatunków jak niełaz plamisty, pademelon czy kanguroszczur z gatunku Bettongia gaimardii.
Dotychczas taki scenariusz wydawał się bardzo prawdopodobny.
Jednak, jak informuje Jones populacja [diabłów tasmańskich - red.] z zachodniej Tasmanii zmniejsza się, ale powoli. Wolniej niż zmniejszała się populacja na wschodzie. Ponadto zarażone zwierzęta żyją znacznie dłużej. Na wschodzie umierały w ciągu 3-6 miesięcy, na zachodzie niektóre osobniki żyją przez 18 miesięcy.
Uczona mówi, że niezależnie od tego, co jest przyczyną zmiany przebiegu choroby - różnica genetyczna pomiędzy populacjami czy ewolucja samego nowotworu - daje to nadzieję na ocalenie diabła tasmańskiego. Być może uda się wyłapać wystarczająco dużą liczbę zdrowych osobników i przenieść je w bezpieczne miejsce w oczekiwaniu na samodzielne wygaśnięcie infekcji.
Naukowcy ostrzegają jednak przed zbytnim optymizmem. Nowotwory ewoluują szybciej niż ich nosiciele. Korzystna zmiana, którą właśnie zaobserwowano, może szybko zostać zastąpiona zmianą na niekorzyść.
Komentarze (0)