"Sokole" oko krewetki

| Nauki przyrodnicze

Biolog ze Szwajcarii oraz australijski fizyk kwantowy odnaleźli w wodach Wielkiej Rafy Koralowej niezwykły gatunek krewetki, który jest zdolny do obserwowania świata w sposób nieosiągalny dla jakiegokolwiek innego znanego organizmu na świecie.

Dr Sonja Kleinlogel i prof. Andrew White odkryli, że morski skorupiak, zwany krewetką boksującą lub modliszkową (ang. mantis shrimp), jest w stanie dostrzec nie tylko światło w zakresie od ultrafioletu aż do podczerwieni (co samo w sobie czyni ten gatunek unikatowym), ale także polaryzację światła. Krewetka boksująca to zachwycająco dziwaczne zwierzę - opisuje prof. White, pracownik Uniwersytetu w Queensland. Zaznacza przy tym, że skorupiak ten jest zdolny do widzenia aż w jedenastu, a nawet dwunastu kolorach - nasz gatunek dostrzega jedynie skromne trzy barwy.

Dr Kleinlogel, która pracuje w Instytucie Biofizyki im. Maxa Plancka we Frankfurcie, zajęła się zbieraniem krewetek do eksperymentu. Nie było to zadanie łatwe, gdyż są one przez płetwonurków nazywane - nie bez powodu, biorąc pod uwagę ich wyjątkowo silne szczęki i agresywne nastawienie - "obcinaczami palców".

Widzenie polaryzacji, rozwinięte u krewetki wyjątkowo dobrze, jest cechą wykazywaną przeważnie w bardzo ograniczonym zakresie, o ile w ogóle jest dla danego gatunku możliwe. Służy ono niektórym zwierzętom, jak to określił prof. White, do "czterech \'F\'": feeding, fighting, fleeing and flirting (ang. karmić, walczyć, uciekać, flirtować). Zwykle jednak jest to cecha rozwinięta bardzo słabo - najczęściej zwierzęta są w stanie wykryć tylko jeden kierunek polaryzacji. Krewetka, dla porównania, umie wykryć aż cztery liniowe kierunki polaryzacji jednocześnie, a do tego dostrzega polaryzację kołową, co jest w świecie ożywionym zupełnie unikatowe. Ma to bardzo praktyczne zastosowanie, gdyż poprawia orientację w terenie oraz zdolność postrzegania zmian w otoczeniu.

Co ciekawe, inna grupa badaczy z Uniwersytetu Queensland odkryła niedawno, że ciała samców spokrewnionego z krewetką boksującą gatunku odbijają światło, nadając mu jednocżeśnie polaryzację kołową, bardzo rzadko spotykaną w naturze. Może to oznaczać, że wśród skorupiaków tych rozwinięty jest złożony system komunikacji opartej na przekazywaniu informacji pod postacią wysyłanego do siebie wzajemnie światła.

Wykrywanie subtelnych różnic w docierającym do oka świetle może mieć także zastosowanie podczas polowań. Wiele spośród drobnych morskich zwierząt, którymi odżywiają się krewetki, jest niemal niewidocznych, gdy próbujemy je dostrzec wyłącznie na podstawie analizy długości fal (czyli barwy) światła odbitego od ich ciał. Gdy jednak patrzymy na nie z uwzględnieniem polaryzacji, okazuje się, że zawarte w ich ciałach cukry bardzo wyraźnie zmieniają tę cechę fali, czyniąc zwierzę doskonale widocznym.

Więcej informacji na temat tego interesującego odkrycia można znaleźć na stronach Public Library of Science.

krewetka boksująca oko polaryzacja światła Wielka Rafa Koralowa dr Sonja Kleinlogel prof. Andrew White