„Londyński pacjent”, drugi w historii przypadek remisji wirusa HIV-1

W dzisiejszym numerze Nature zostanie opisany przypadek drugiej w historii remisji HIV-1. Część naukowców sądzi, że z organizmu „londyńskiego pacjenta” wirus został całkowicie usunięty. Byłby to drugi tego typu przypadek po „berlińskim pacjencie”, którego wyleczono z HIV przed 12 laty.

Obaj pacjenci, zarówno ten z Berlina jak i z Londynu, zostali poddani przeszczepowi komórek macierzystych szpiku, a dawcami były osoby z rzadką mutacją genetyczną CCR5-delta 32. Londyński pacjent nie przyjmuje leków antyretrowirusowych od 18 miesięcy i nie stwierdza się w jego organizmie obecności wirusa.

Uzyskana podobną metodą remisja u drugiego pacjenta oznacza, że „berliński pacjent” nie był anomalią i że naprawdę istnieje metoda leczenia, która pozwoliła wyeliminować wirusa HIV z organizmów obu tych ludzi, mówi profesor Ravindra Gupta z University College London, główny autor badań.

Na całym świecie żyje około 37 milionów osób zarażonych HIV. Jedynie 59% z nich otrzymuje leki antyretrowirusowe, które pozwalają kontrolować infekcję. Każdego roku około miliona osób umiera na choroby związane z infekcją HIV.

Profesor Gupta i jego zespół podkreślają, że przeszczep szpiku nie jest dla każdego. To ryzykowna i bolesna procedura. Jednak dzięki temu, że mamy do czynienia z drugim przypadkiem remisji HIV naukowcy będą w stanie zawęzić pole poszukiwań skutecznych leków zwalczających infekcję tym wirusem.

Znalezienie leku zwalczającego tego wirusa to priorytet, jednak jest to bardzo trudne, gdyż integruje się on z białymi krwinkami, wyjaśnia Gupta.

O „londyńskim pacjencie” wiemy tylko, że jest to mężczyzna, u którego w 2003 roku wykryto wirusa HIV. Od 2012 jest on na terapii antywirusowej. Później wykryto u niego zaawansowanego chłoniaka Hodgkina. Po chemioterapii poddano go w 2016 roku przeszczepowi szpiku kostnego. Przez kolejnych 16 miesięcy przyjmował leki antyretrowirusowe. Po przeszczepie przestano wykrywać u niego wirusa. W końcu lekarze postanowili sprawdzić, czy doszło do remisji i odstawili mu leki. Pacjent od 18 miesięcy nie przyjmuje leków, a mimo to w jego organizmie nie można wykryć HIV.

Podobnie było z „berlińskim pacjentem”. Timothy Ray Brown był nosicielem HIV od 11 lat gdy w 2006 roku dowiedział się, że cierpi na ostrą białaczkę szpikową. Choroba ta najprawdopodobniej nie była związana ani z HIV, ani z przyjmowanymi przez mężczyznę lekami antyretrowirusowymi. Brown, Amerykanin mieszkający w Berlinie, najpierw został poddany chemioterapii, a gdy to nie pomogło, wykonano u niego dwa przeszczepy szpiku. Mężczyzna musiał wówczas odstawić leki antyretrowirusowe. U pacjentów z HIV, którzy przestają je przyjmować, liczba wirusów w organizmie gwałtownie rośnie w ciągu kilku tygodni. Jednak w przypadku Browna było inaczej. Mężczyzna, który jest najlepiej zbadanym przypadkiem HIV w historii, od 12 lat nie wykazuje obecności wirusa. W jego organizmie znaleziono jedynie ślady materiału genetycznego HIV, który się nie namnaża.

Specjaliści mówią, że w grę wchodzi tutaj podwójny mechanizm działania. Po pierwsze szpik kostny dawcy z odpowiednią mutacją jest odporny na wirusa, po drugie, nowy szpik jest w stanie aktywnie go zwalczać. "Jeśli zrozumiemy, dlaczego ta metoda działa u jednych pacjentów, a nie działa u innych, będziemy bliżsi wyleczenia HIV", mówi profesor Graham Cooke z Imperial College London. W tej chwili jest to zbyt ryzykowna procedura, by ją stosować u pacjentów, w przypadku których dobrze sprawdzają się leki antyretrowirusowe, dodaje uczony. Również inni specjaliści podkreślają, że przeszczep szpiku można stosować tylko u pacjentów, którzy pilnie go potrzebują z innych powodów, nie z powodu samej obecności wirusa w organizmie.

Obecnie sprawdzanych jest wiele strategii walki z tym wirusem. Niektóre z nich są bezpośrednio związane z przypadkiem berlińskiego pacjenta. Są to, na przykład, terapie genetyczne, wyjaśnia profesor Timothy Henrich z University of California. Uczony uważa, że w końcu uda się znaleźć bezpieczną i skuteczną metodę eliminacji HIV, jednak przed specjalistami jest jeszcze sporo pracy.

londyński pacjent HIV AIDS wirus remisja