Mózg automatycznie ożywia monotonną wypowiedź

Kiedy słuchamy nudnej, pozbawionej wyraźniejszych akcentów opowieści, mózg uruchamia proces, który przeciwdziała zasypianiu. Pojawia się wewnętrzny głos, przerabiający czyjąś bezbarwną artykulację.

Naukowcy z Instytutu Neuronauk i Psychologii Uniwersytetu w Glasgow odtwarzali ochotnikom monotonnie wypowiadane cytaty z mowy niezależnej. Okazało się, że mózg szybko przejmował inicjatywę i wykonywał zadanie nieudolnego mówcy.

Można sądzić, że mózg nie tworzy własnej mowy, gdy słucha innej, już gotowej. Najwyraźniej jednak jest bardzo wybredny. Kiedy słyszy monotonnie wypowiadane cytaty z mowy niezależnej, które wg jego oczekiwań powinny być żywsze, generuje barwniejszą wersję oryginalnej wypowiedzi - opowiada dr Bo Yao.

Podczas eksperymentu 18 osób słuchało nagrań z krótkimi opowieściami, w których pojawiały się cytaty mowy zależnej i niezależnej. Te ostatnie (np. Mary powiedziała podekscytowana: "Ostatni film o Sherlocku Holmesie był fantastyczny!") wypowiadano monotonnie lub ze swadą. Okazało się, że w przypadku niewielkiej zmienności prozodii mowy wzrastała aktywność wybiórczych głosowo obszarów mózgu. Zostały one odkryte przez jednego z autorów opisywanego studium, prof. Pascala Belina, i stanowią wrażliwą na ludzki głos część kory słuchowej.

Oczekuje się, że cytaty z mowy niezależnej będą bardziej żywe i angażujące percepcyjnie niż cytaty z mowy zależnej, ponieważ częściej wiążą się one z naśladowaniem głosów, mimiki i gestów. Kiedy podczas cichego czytania do mózgu nie docierają rzeczywiste bodźce w postaci dźwięków mowy, wytwarza swój własny głos, by ożywić cytaty z czyichś wypowiedzi [...]. Teraz wydaje się, że postępuje identycznie, gdy słyszy monotonnie wypowiadane cytaty z mowy niezależnej - tłumaczy prof. Christoph Scheepers.

Badanie pokazuje, że przetwarzanie ludzkiej mowy to aktywny proces, podczas którego by przewidzieć rzeczywiste dane wejściowe, mózg generuje modele wypowiedzi. Działając w ten sposób, optymalizuje przetwarzanie mowy, bo może reagować szybciej i bardziej adekwatnie. Przewidywania bazują prawdopodobnie na wcześniejszych doświadczeniach, gdzie mowa niezależna jest często skojarzona z sugestywnym oddawaniem czyichś słów, podczas gdy mowa zależna to relacjonowanie tego, co ktoś powiedział, w bardziej stałej i płaskiej tonacji - dodaje Yao. Kiedy pojawia się rozbieżność między oczekiwaniami mózgu a rzeczywistym wykonaniem, następuje swego rodzaju uzgadnianie wersji.

mowa zależna mowa niezależna opowieść monotonnie żywo swada mózg wersja dr Bo Yao