Uszy neandertalczyków pozwalały im odbierać mowę współczesnego człowieka
Neandertalczycy byli zdolni do rozumienia mowy, wynika z badań przeprowadzonych przez multidyscyplinarny zespół naukowy, w skład którego wchodził m.in. profesor antropologii Rolf Quam z Binghamton University. To jedne z najważniejszych badań w moim życiu. Ich wyniki jasno pokazują, że neandertalczycy mieli wszystko, co potrzebne, by rozumieć ludzką mowę.
Ewolucja języka i zdolności językowe neandertalczyków wciąż stanowią zagadkę. Od dziesięcioleci jednym z kluczowych zagadnień dotyczących komunikacji jest pytanie o to, czy inne gatunki człowieka, szczególnie neandertalczycy, również posługiwały się językiem mówionym, mówi współautor badań, profesor Juan Luis Arsuaga z Universidad Complutense de Madrid.
Naukowcy wykonali obrazowanie tomograficzne, na podstawie którego stworzyli wirtualne trójwymiarowe modele struktur ucha H. sapiens i H. neanderthalensis. Następnie sprawdzali, czy struktura ucha pozwalała odbierać dźwięki do częstotliwości 5 kHz. To zakres obejmujący większość dźwięków wydawanych przez mówiącego człowieka. Wyniki porównano z podobnym badaniem przeprowadzonym na szczątkach ze stanowiska archeologicznego w Atapuerca. Znaleziono tam m.in. niemal kompletną czaszkę H. heidelbergensis.
Okazało się, że w zakresie 4-5 kHz neandertalczycy słyszeli nieco lepiej, bardziej przypominając H. sapiens, niż ich przodkowie.
Naukowcom udało się też wyliczyć zakres częstotliwości dla największej czułości ucha badanych gatunków człowieka. Im większy jest ten zakres, tym więcej łatwo rozróżnialnych dźwięków można słyszeć, a zatem i używać. Także i pod tym względem neandertalczycy bardziej przypominali człowieka współczesnego niż swoich przodków.
To kluczowy element. Możliwość odbierania podobnych bodźców słuchowych, szczególnie zaś podobieństwo zakresu częstotliwości dla największej czułości słuchu, wskazuje, że neandertalczycy posiadali system komunikacyjny, który był równie wydajny i złożony, co system człowieka współczesnego, wyjaśnia profesor Mercedes Conde-Valverde z Universidad de Alcala.
Wiemy zatem, że neandertalczycy mieli większe niż ich przodkowie możliwości odbierania dźwięków z zakresu odpowiadającej mowie H. sapiens. Wiemy też, że wykazywali bardziej złożone zachowania społeczne i wytwarzali bardziej zaawansowane narzędzia niż wcześniej istniejące gatunki człowieka.
Sądzimy, że – po niemal stu latach badań na tym polu – można obecnie jednoznacznie stwierdzić, że neandertalczycy byli w stanie posługiwać się mową, dodaje Ignacio Martinez z Universidad de Alcala.
Ze szczegółami badań można zapoznać się na łamach Nature.
Komentarze (5)
venator, 3 marca 2021, 01:34
Pytanie tylko co z ową zdolnością neandertalczyk potrafił zrobić? Podoba mi się trop jakim idzie Yuval Harrari pisząc o fikcjotwórczej roli języka mówionego, który tworzył podwaliny pod abstrakcyjne byty niezbędne do istnienia naszej cywilizacji. A śladów takowych w artefaktach przypisywanych neandertalczykowi jest bardzo mało.
Być może jeden z kluczy do kwestii językowej tkwi w ludzkim móżdżku i jego roli w sprawności językowej. Jest to temat słabo przebadany i dopiero od niedawna budzący zwiększoną ciekawość badaczy. Oczywiście bez znalezienia szczątków móżdżka neandertalczyka będzie coś ciężko powiedzieć w tej materii - czy miał sznase na rozwinięcie mowy w stopniu takim jak h.s.?
nurek, 3 marca 2021, 08:29
szpak też może "mówić" w szerokim paśmie, więc też i słyszy, ale mową, w ludzkim sensie, się nie posługuje. Neandertal mógł mieć dobry słuch aby wiedzieć kiedy uciekać a kiedy goinić. I tylko tyle.
venator, 3 marca 2021, 10:32
W artykule tym nie chodzi o to czy dobrze słyszał tylko czy mógł słyszeć i rozróżnić ludzką mowę.
Badania z 2016 r. dotyczące ucha środkowego wskazują na inną budowę anatomiczną poszczególnych kostek słuchowych (młoteczek, kowadełko, strzemiączko). Ale z kolei rola ucha środkowego była bardzo podobna do tej jaką odgrywa u nas:
https://www.mpg.de/10743075/ear-ossicles
Znów jednak powrócę do owego móżdżka, który podobnie jak obszary mózgu odpowiedzialne za kwestie poznawcze u neandertalczyka były mniejsze niż u ludzi anatomicznie współczesnych.
Jeśli chodzi o zmysły i ich przydatność w kwesti przeżycia, to z pewnością miał lepszy wzrok niż h.s.s. Szersze pole widzenia, ale przede wszystkim lepsze widzenie w środowisku w którym ludzkie oko rdzi sobie słabo - w mroku i o zmierzchu (ślepota zmierzchowa).
Qion, 3 marca 2021, 18:35
Szanse znalezienia móżdżka neandertalczyka byłyby tylko w wiecznej zmarzlinie
, a jeśli klimat nadal będzie się ocieplał to szansa może się pojawić gdzieś w Alpach jak było w przypadku Oetzi'ego
. Z drugiej strony jest wątpliwe aby wspinał się tak wysoko, gdzie powietrze jest stosunkowo rzadkie i ciężko się oddycha.
Pojawia się inna szansa związana z technologią edytowania genów zwaną CRISPR dzięki czemu można w laboratorium wyhodować małe organoidy mózgu neandertalczyka, które w pewnym sensie są odwzorowaniem oryginału.
https://www.newscientist.com/term/what-is-crispr/
https://www.newscientist.com/article/2267610-mini-brains-genetically-altered-with-crispr-to-be-neanderthal-like/
Stwierdzono, że organoidy neandertalczyka są mniejsze niż człowieka współczesnego, lecz powierzchnia ich komórek jest bardziej pomarszczona oraz komórki te wolniej się namnażają. Być może w przyszłości technologia ta pozwoli wyhodować kompletny mózg wraz z móżdżkiem Homo neanderthalensis.
venator, 3 marca 2021, 21:05
Szanse znalezienia mózgu neandertalczyka zakonserwowanego w wieczniej zmarzlinie są pewnie tak iluzorycznie małe jak odkrycie jego sfosylizowanej formy. Niestety, skrajnie nieprawdopodobne.
Badania naukowe dowodzą, że neandertalczyk raczej unikał środowiska w którym zachodziło zjawisko wiecznej zmarzliny. W stadiale grenlandzkim GS12 (ok. 43,3 - 43,0 BP,) podczas którego doszło do znaczącego ochłodzenia i osuszenia klimatu, wieczna zmarzlina o charakterze ciągłym na terenie Karpat Wschodnich schodziła na wysokość 950 m n.p.m. Ten okres geologiczny nie ma reprezentacji kulturowej - ludzie neandertalscy się po prostu wycofywali na tereny o bardziej sprzyjającym środowisku. Artefakty znajdowano w warstwach sprzed i po tym glacjale:
https://www.pnas.org/content/115/37/9116
Neandertalczyk był, co przedstawia coraz więcej teorii, człowiekiem przystosowanym przede wszystkim do środowiska lasu i lasotepu.
O ile pamięć mnie nie myli, to najwyżej położone stanowiska archeologiczne związane z neandertalczykiem są na wys. 900 m n.p.m., również relatywnie mała mobilność raczej nie predestynowała go do odbywania alpejskich podróży.
Ale to co przedstawiłeś jest najprawdopodobniej najbardziej sensowną drogą do odkrycia jak działał mózg neandetlczyka. Na razie na podstawie szczegółowych badań czaszek neandertalskich wykuto dwie przeciwstawne teorie. Mnie bardziej przekonuje ta prezentowana przez zespół z Instytutu Maxa Plancka. Mózg neandertalczyka był podobny ale jednak w toku dojrzewania rozwijał się w inny sposób niż człowieka anatomicznie współczesnego.