Ryby jak małpy

| Nauki przyrodnicze
Jim Maragos, US Fish and Wildlife Service

Żyjący na rafach pstrąg koralowy jest bardzo szybkim drapieżnikiem, błyskawicznie przemieszczającym się nad rafą. Jednak jeśli jego niedoszła ofiara zdąży schować się w trudno dostępnym miejscu, pstrąg sobie nie radzi. Wówczas jednak nie rezygnuje z polowania, a prosi o pomoc murenę. Za pomocą całej serii gestów wskazuje jej miejsce, w którym schowała się zdobycz. W wyniku wspólnego polowania łup albo przypadnie murenie jeśli ta zdoła dopaść go na rafie, ale będzie udziałem pstrąga.

Szczegółowe obserwacje pstrągów koralowych wykazały, że ryby są w stanie ocenić, kiedy potrzebują pomocy i dobrać sobie najlepszego partnera do wykonania zadania.

Naukowcy z University of Cambridge przeprowadzili pierwsze międzygatunkowe badania, podczas których porównali szympansy i pstrągi koralowe pod kątem umiejętności dobrania sobie partnerów do współpracy. Odkryli, że ryby radzą sobie równie dobrze, o ile nie lepiej, niż najbliżsi krewni człowieka.

Badacze złapali dzikiego pstrąga i poddali go eksperymentom podobnym do znanych badań z ciągnięciem lin przez szympansy. W badaniach tych, przeprowadzonych w 2008 roku klatkę, liny i platformę z jedzeniem ustawiono tak, że małpy mogły dostać się do jedzenia tylko wówczas, gdy odpowiednio jednocześnie ciągnęły za liny.

Pstrągowi zaprezentowano zaś ukrytą ofiarę oraz dano możliwość poproszenia o pomoc mureny. Eksperyment wykazał, że pstrąg w podobnym przedziale czasu podejmuje tyle samo samodzielnych prób rozwiązania problemu, co szympans. Jeśli zaś ofiara jest poza jego zasięgiem, to co najmniej równie często jak szympans, a zatem w 83% przypadków, prosi o pomoc. Szybciej za to niż szympans uczy się, kiedy pomoc nie jest mu potrzebna. Gdy pstrąg mógł poprosić o pomoc dwie fałszywe mureny, jego zdolność do wybrania skuteczniejszego partnera była taka, jak w przypadku szympansów.

W przypadku obu gatunków eksperymenty wyglądały identycznie. Uczestniczyło w nich sześć zwierząt, z których każde przez dwa dni brało udział w sześciu próbach dziennie. Pierwszego dnia, gdy ryby dopiero zdobywały informacje na temat potencjalnych współpracowników, obie mureny były proszone o pomoc równą liczbę razy. Jednak drugiego dnia murena, która lepiej sprawdzała się wcześniej, była proszona o pomoc z trzykrotnie większym prawdopodobieństwem, niż druga z muren. Nasz eksperyment wykazał, że, podobnie jak w przypadku szympansów, pstrąg jest w stanie ocenić, kiedy potrzebuje pomocy i szybko uczy się, który z potencjalnych pomocników jest najlepszy - mówi Alexander Vail z University of Cambridge. To wzmacnia hipotezę mówiącą, że nawet dość mały mózg nie przeszkadza przynajmniej niektórym gatunków ryb w posiadaniu zdolności poznawczych, które są porównywalne a nawet lepsze od zdolności poznawczych małp - dodaje.

Naukowcy mówią, że najważniejszym pytaniem, jakie wypływa z ich badań jest kwestia tego, czy proces leżący u podstaw wyboru partnera do współpracy, który występują zarówno u ludzi, szympansów czy pstrągów wynika z faktu posiadania wspólnego przodka czy też jest rezultatem konwergencji ewolucyjnej. Zjawisko to polega na podobne ewolucji u różnych organizmów.

pstrąg koralowy murena szympans współpraca polowanie