Radioaktywność trufli 30 lat po Czarnobylu

| Nauki przyrodnicze
Simon Egli, WSL

Niektóre grzyby, np. borowiki szlachetne, mogą akumulować pierwiastki radioaktywne. Dotąd nie było jednak wiadomo, jak kwestia ta wygląda w przypadku cennych trufli letnich. By ocenić, jak na grzyby te wpłynęła katastrofa w Czarnobylu, niemieccy i szwajcarscy naukowcy ocenili zawartość radioaktywnego izotopu cezu - Cs-137- w okazach ze środkowej Europy. Okazało się, że jego stężenia były pomijalne i bezpieczne dla zdrowia.

Choć, jak przypomina Ulf Büntgen, szef Grupy Dendroekologicznej ze Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Badawczego, większość górnych warstw gleby kontynentu jest nadal skażona radioaktywnie, nie wydaje się to wpływać na podziemne owocniki trufli letniej. Byliśmy przyjemnie zaskoczeni, że we wszystkich badanych przez nas egzemplarzach występowały nieistotne stężenia Cs-137.

Zaskoczenie było tym większe, że inne podziemne grzyby, np. lubiany przez dziki, sarny i jelenie jeleniak sarni (Elaphomyces granulatus), są mocno skażone.

Naukowcy skupili się właśnie na trufli letniej, bo grzyb ten ma duży zasięg geograficzny i ekologiczny, co pozwala [...] kompilować owocniki z szeregu środowisk. Dla odmiany wzrost trufli czarnozarodnikowej [Tuber melanosporum] jest ograniczony do habitatów środziemnomorskich.

Autorzy publikacji z pisma Biogeosciences analizowali 82 trufle letnie, zebrane między 2010 i 2014 r. Próbki z naturalnych środowisk i plantacji pozyskano dzięki wytresowanym psom. Okazy pochodziły ze Szwajcarii, Włoch, Niemiec, Węgier i Francji. Wartości Cs-137 okazały się pomijalne i o wiele niższe od 600 bekereli na kilogram.

Staraliśmy się pozyskać jak najwięcej owocników z jak największego obszaru. Wzorzec [próbkowania] nie jest na razie optymalny, ale na tyle dobry, by pokusić się o pierwsze oceny oraz interpretacje.

Naukowcy nie są pewni, jak ich wyniki zmieniłyby się, gdyby zebrano próbki z rejonów z większym skażeniem Cs-137, np. z Białorusi czy środkowej Austrii. Naprawdę nie mamy pojęcia, ale będziemy rozszerzać obszar badawczy [...].

Na razie nie wiadomo także, czemu trufle letnie są o wiele mniej podatne na skażenie radioaktywne niż inne grzyby. Specjaliści spekulują, że może chodzić o sposób pobierania składników odżywczych z gleby.

trufla letnia radioaktywność cez 137 Cs-137 grzyby podziemne owocniki Ulf Büntgen