Zapamiętują wszystko, bo mają inny mózg?

Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine odkryli różnice dotyczące anatomii i procesów mózgowych osób z zespołem hipertymestycznym (od greckiego thymesis – zapamiętywać). Bez zbytniej przesady można powiedzieć, że nie stosując technik mnemonicznych, zapamiętują one całe swoje życie.

Pierwszy przypadek takich umiejętności udokumentował przed 6 laty prof. James McGaugh. Kobieta o inicjałach A.J. zyskała nawet przydomek Totalna Pamięć. Później Amerykanin badał mężczyznę z tym samym zespołem - Brada Williamsa. Po prawie dekadzie udało się zebrać grupę 11 osób z wysoce nadrzędną pamięcią autobiograficzną (ang. Highly Superior Autobiographical Memory, HSAM), dzięki czemu można się było pokusić o wyciąganie pierwszych wniosków nt. budowy ich mózgu.

Jak napisano w raporcie opublikowanym na łamach pisma Neurobiology of Learning & Memory, w porównaniu do przedstawicieli grupy kontrolnej, u wszystkich badanych z HSAM występowały różnice w 9 strukturach mózgu (obejmowały one między innymi istotę białą łączącą środkowe i przednie części mózgu). Większość różnic dotyczyła, oczywiście, obszarów powiązanych z pamięcią autobiograficzną.

W zwykłych testach pamięciowych ludzie z zespołem hipertymestycznym nie wypadali wcale lepiej od przeciętnych osób dopasowanych pod względem wieku i płci, jednak zapytani o zdarzenia publiczne czy prywatne, które nastąpiły po ukończeniu przez nich 10,5 r., nie mieli już sobie równych. Nie są oni pamięciowymi ekspertami od wszystkiego. Różnią się o 180 stopni od championów zapamiętujących ileś miejsc po przecinku w liczbie pi czy po prostu długie ciągi cyfr. Dzięki temu projekt staje się o wiele bardziej interesujący. Wszystko to pokazuje, że skupiamy się na specyficznym rodzaju pamięci - podkreśla Aurora LePort.

Pani naukowiec dodaje, że rozmowa z kimś z zespołem hipertymestycznym zbijała z pantałyku. Podawaliśmy im datę, a oni od razu odpowiadali. Dzień tygodnia po prostu wyłaniał się w ich umyśle, choć nawet o tym nie myśleli. Zachowując 99-proc. trafność, powtarzali ten manewr w odniesieniu do wielu dat. Dla nich dane nigdy się nie przeterminowują.

Tendencje obsesyjno-kompulsyjne zauważono już u A.J. i Brada Williamsa. Teraz wykryto je także u nowych badanych (osiągnęły one poziom istotności statystycznej). Na razie jednak nie wiadomo, czy i ewentualnie jak wspomagają pamięć. Naukowcy ujawniają, że wielu członków grupy może się pochwalić ogromnymi, drobiazgowo skatalogowanymi kolekcjami, np. magazynów, butów, znaczków czy kartek pocztowych.

Gdy naukowcy z UCI poszukiwali do badań osób z superpamięcią autobiograficzną, nadeszło aż 500 zgłoszeń. Potwierdzono 33 przypadki zespołu hipertymestycznego, a w odniesieniu do 37 mówi się o "mocnych kandydaturach". W najbliższej przyszłości naukowcy chcą ustalić, jaki mechanizm kryje się za niezwykłymi zdolnościami.

zespół hipertymestycznym superpamięć autobiograficzna HSAM Aurora LePort James McGaugh