Najstarszy dinozaur (albo najbliższy krewny)

Naukowcy z USA odkryli najstarszego dinozaura albo najbliższego jak dotąd krewnego tych gadów. Nyasasaurus parringtoni, bo o nim mowa, mierzył z ogonem ok. 3 m i ważył od 20 do 60 kg. Żył mniej więcej 10 mln lat przed bardziej znanymi eoraptorem czy herrerazaurem.

Odkrycie oznacza, że dinozaury pojawiły się 10-15 mln lat wcześniej niż sądzono na podstawie wcześniejszych skamieniałości, a więc w środkowym, a nie późnym triasie.

Jeśli [...] N. parringtoni nie jest najwcześniejszym dinozaurem, musi być najbliższym z poznanych dotąd krewnych. Przez 150 lat ludzie sugerowali, że dinozaury ze środkowego triasu powinny istnieć, jednak wszystkie dowody były niejednoznaczne. Niektórzy naukowcy posługiwali się sfosylizowanymi tropami [skamieniałościami śladowymi], ale teraz wiemy, że inne zwierzęta z tamtych czasów miały bardzo podobną stopę. Kolejni akademicy wskazywali na pojedynczą dinozauropodobną cechę w pojedynczej kości, ale to mylące, gdyż pewne charakterystyki wyewoluowały w różnych grupach gadów i nie były wynikiem pochodzenia od wspólnego przodka - tłumaczy dr Sterling Nesbitt z University of Washington.

Wygląd N. parringtoni odtworzono na podstawie kości ramiennej i 6 kręgów. Skamieniałe kości znaleziono w latach 30. XX wieku w Tanzanii podczas ekspedycji zorganizowanej przez Francisa Parringtona, paleontologa z Uniwersytetu w Cambridge. Gdy N. parringtoni chadzał po naszej planecie, tereny te wchodziły w skład południowej Pangei.

Włókna kolagenowe kości ramiennej N. parringtoni były ułożone chaotycznie, co wskazuje na szybki wzrost (to cecha wspólna dinozaurów i ich bliskich krewnych). Mamy do czynienia z bardzo dobrym przykładem skamieniałości przejściowej; tkanka kostna pokazuje, że Nyasasaurus rósł [...] tak szybko jak dinozaury prymitywne, ale nie tak szybko jak późniejsze dinozaury - wyjaśnia Sarah Werning z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Poza tym naukowcy dostrzeli wydłużony grzebień naramienno-piersiowy, który zapewniał mocowanie mięśniom ramienia (to również wspólna cecha wczesnych dinozaurów).

Okaz wykorzystany do opisania nowego gatunku stanowi część kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Londynie. Cztery kręgi z drugiego egzemplarza, które także uwzględniono w badaniach, są przechowywane w Muzeum Południowoafrykańskim w Kapsztadzie.

Materiał przywieziony przez Parringtona był tak obszerny, że zebrane okazy rozdzielono między jego doktorantów. Nieżyjącemu już Alanowi Charigowi przypadły w udziale gadzie pozostałości, w tym kość ramienna z fragmentem kręgosłupa. Naukowiec pracował nad nią w latach 50. Opisał ją nawet w pracy doktorskiej z 1956 r, ale ograniczył się do ukucia ogólnej nazwy Nyasasaurus - pochodzącej od jeziora Niasa i gr. saurus, czyli jaszczurka - oraz sugestii dot. dinozauropodobnych cech. Gdy Charig zmarł w 1997 r., okazało się, że pozostawił po sobie manuskrypt na ten temat. Ponieważ istnieje tradycja kończenia zaczętych projektów nieżyjących akademików, Nesbitt i inni zabrali się ochoczo do dzieła, wymieniając, oczywiście, Chariga w spisie autorów publikacji. Ostateczna nazwa Nyasasaurus parringtoni upamiętnia miejsce znaleziska oraz Parringtona.

Zespół z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley i University of Washington przeprowadził własne analizy materiału. Okazało się, że ogólne wnioski były takie same jak u Chariga. Co więcej, zarówno on, jak i młodsi koledzy zwrócili uwagę na te same właściwości okazu.

Nyasasaurus parringtoni dinozaur skamieniałość Sterling Nesbitt