Badania tomograficzne ujawniły nowe szczegóły dot. śmierci Sekenenre Tao - walecznego faraona
Skany tomografii komputerowej (TK) wskazały na okoliczności śmierci Sekenenre Tao - faraona XVII dynastii tebańskiej, panującego w XVI w. p.n.e. Jest on uważany za władcę, który rozpoczął walki z Hyksosami i zapoczątkował proces wyzwalania Dolnego Egiptu spod ich władzy.
Władca zginął w pobliżu pola bitwy, został ceremonialnie stracony przez kilka osób za pomocą hyksoskiej broni. Balsamiści umiejętnie ukryli niektóre z ran głowy, co sugeruje, że ciało faraona zostało poddane profesjonalnej mumifikacji (mimo słabego zachowania mumii). Wyniki badań ukazały się w piśmie Frontiers in Medicine. Autorami artykułu są dr Zahi Hawass i dr Sahar Saleem, prof. radiologii z Wydziału Medycyny Uniwersytetu Kairskiego.
Akademicy debatowali o okolicznościach śmierci faraona od czasów, gdy jego mumia została znaleziona i wstępnie zbadana w latach 80. XIX w. (mumię Sekenenre Tao odkryto w 1881 r. w skrytce DB-320 w Deir el-Bahari). Te i następne badania - włączając w to prześwietlenia z lat 60. XX w. - pokazały, że Sekenenre Tao odniósł parę ciężkich ran głowy; co istotne, na reszcie ciała ich nie było.
Zgodnie z jedną wersją wydarzeń, Sekenenre Tao został schwytany w czasie bitwy, a później stracony, być może przez samego władcę Hyksosów. Inni sugerowali, że faraon został zamordowany we śnie przez pałacowych konspiratorów. Biorąc pod uwagę zły stan mumii, niektórzy naukowcy uważali, że mumifikacja odbyła się w pośpiechu, z dala od królewskiej pracowni.
Skany z tomografii komputerowej mumii Sekenenre Tao ujawniły szczegóły urazów głowy, w tym rany skrzętnie ukryte przez balsamistów. W oparciu o uzyskane wyniki Hawass i Saleem przedstawili więc nieco inny scenariusz. Jak dowodzą, zniekształcone dłonie świadczą o tym, że ręce farona skrępowano za plecami, dlatego nie mógł się bronić w czasie ataku. To sugeruje, że Sekenenre Tao rzeczywiście znajdował się wraz ze swoimi żołnierzami na pierwszej linii frontu, ryzykując życie, by wyzwolić Egipt - podkreśla dr Saleem, która specjalizuje się w paleoradiologii.
Skany TK (w połączeniu z innymi dowodami) sugerują egzekucję przeprowadzoną przez kilka osób. Zdjęcia TK pokazały detale wcześniej wymienianych ran faraona (czoła, prawej okolicy nadoczodołowej i oczodołu, lewego policzka oraz podstawy czaszki), a także ujawniły dodatkowe pęknięcia w obrębie twarzoczaszki po prawej stronie z boku; balsamiści skrzętnie je ukryli.
W ramach badań przyglądano się także hyksoskiej broni z kolekcji Muzeum Egipskiego w Kairze, w tym sztyletom. Potwierdzono ich kompatybilność z ranami odniesionymi przez faraona (można mówić o dobrej korelacji kształtu i wielkości złamań z badanymi rodzajami hyksoskiej broni). Wiele wskazuje na to, że Sekenenre Tao został zabity podczas ceremonialnej egzekucji. Śmiertelny atak w wykonaniu kilku osób był wymierzony w jego twarz, prawdopodobnie po to, by go zhańbić. W zwykłej egzekucji związanego więźnia należałoby się spodziewać ataku jednego napastnika; być może z różnych kątów, ale nie za pomocą różnych rodzajów broni.
Badanie TK wykazało, że Sekenenre Tao miał w chwili zgonu ok. 40 lat. Walkę z Hyksosami kontynuowali, z sukcesami, jego synowie. Jeden z nich, Kamose, ostatecznie uwolnił Egipt.
Wyniki uzyskane przez Hawassa i Saleem wiele wnoszą odnośnie do rozumienia punktu zwrotnego w historii Egiptu.
Saleem i Hawass są pionierami w zakresie wykorzystania skanów TK do badania władców i wojowników Nowego Państwa, w tym Hatszepsut, Tutanchamona, Ramzesa III, Totmesa III i Ramzesa II. W 2015 r. ukazał się ich artykuł pt. Scanning the Pharaohs: CT Imaging of the New Kingdom Royal Mummies. W zeszłym roku opublikowaliśmy artykuł o wkładzie Hawassa i Saleem w wyjaśnienie zagadki mumii krzyczącej kobiety.
Komentarze (0)