Skandynawię zasiedliły dwie fale migrantów

Po ostatnim maksimum zlodowacenia Skandynawia została zasiedlona przez dwie fale migrantów. Pierwsza fala przybyła z południa, z terenów dzisiejszych Niemiec i Danii, a druga z północnego-wschodu, przemieszczając się wzdłuż wolnego od lodu wybrzeża Atlantyku..

Po ostatnim maksimum zlodowacenia, przed ponad 10 000 lat, Skandynawia była jednym z ostatnich miejsc w Europie, które zostało uwolnione od lodu i bardzo późno stała się zdatna do zasiedlenia. Międzynarodowy zespół naukowy połączył dane archeologiczne i genetyczne z najnowszymi modelami klimatycznymi. Na potrzeby badań zebrano i zbadano szczątki siedmiu osób, które znaleziono na atlantyckim wybrzeżu Norwegii oraz na bałtyckich wyspach Gotlandia i Stora Karslö. Wiek pozostałości datowano na ponad 8000 lat. Udało się też przeprowadzić badania genetyczne, a w przypadku jednej z badanych osób uzyskano jeden z najdoskonalszej jakości prehistorycznych genomów. Tak uzyskane dane porównano z informacjami genetycznymi społeczności zbieracko-łowieckich, zamieszkujących w przeszłości Europę.

Zdziwiło nas, że mezolityczni łowcy-zbieracze z zachodniego wybrzeża Norwegii byli bliżej spokrewnieni ze ówczesnymi mieszkańcami wschodnich wybrzeży Bałtyku, podczas gdy ówcześni mieszkańcy terenów dzisiejszej Szwecji byli w większym stopniu spokrewnieni z innymi łowcami-zbieraczmi z centralnej i zachodniej Europy, mówi genetyk Torsten Günther z Uniwersytetu w Uppsali.

Tę rozbieżność pomiędzy geografią a genetyką można wyjaśnić za pomocą hipotezy o dwóch migracjach na teren Skandynawii. Hipotezę tę potwierdzają też dowody archeologiczne, w których widać, że rozkład różnic genetycznych jest zgodny z rozkładem różnic w technikach wytwarzania kamiennych narzędzi oraz izotopów świadczących o różnej diecie.

Jednym ze skutków mieszania się wspomnianych dwóch fal migracji była niezwykle zadziwiająco duża różnorodność genetyczna wśród skandynawskich łowców-zbieraczy. Grupy te były bardziej zróżnicowane, niże grupy zamieszkujące w tym samym czasie centralną, zachodnią i południową Europę. To kontrastuje z dzisiejszym zróżnicowaniem genetycznym, które jest większe na południu, a mniejsze na północy, stwierdza inny z autorów badań, Mattias Jakobsson.

Migrujące do Skandynawii grupy znacznie się od siebie różniły. Ludzie z południa mieli prawdopodobnie niebieskie oczy i ciemną skórę, a ludzie z północnego-wschodu mieli bledszą skórę i bardziej zróżnicowane kolory oczu. Jako, że Skandynawia jest w dużej mierze pokryta górami, u łowców-zbieraczy, którzy ją zasiedlili, pojawiła się adaptacja do tamtejszych warunków. Z badań DNA wynika bowiem, że geny odpowiedzialne za jaśniejszą skórę i odpowiednią pigmentację oczu występowały u nich częściej niż u ich przodków z innych części Europy.

Skandynawia łowcy-zbieracze migracja zlodowacenie