Stela Burzy, wulkan i nowa chronologia historyczna
Nowe tłumaczenie egipskiej Steli Burzy może skłonić ekspertów do zmiany chronologii historii Egiptu. Dwóch naukowców z Instytutu Orientalistyki Uniwersytetu w Chicago uważa, że Stela Burzy opisuje pogodę, jaka występowała po wybuchu wulkanu Thera.
Jeśli Amerykanie mają rację to faraon Ahmose, za czasów którego powstała Stela Burzy, panował w czasie, gdy doszło do eksplozji Thery, zatem rządził Egiptem kilkadziesiąt lat wcześniej, niż dotychczas sądzono.
Ahmose był pierwszym faraonem z XVIII dynastii, a jego panowanie przypadło na początki Nowego Państwa. Przez cały okres swoich rządów starał się o zjednoczenie Egiptu, wyzwolenie Delty spod władzy Hyksosów i przywrócenie wpływów Egiptu w Nubii i Kanaanie.
Obecnie przyjmuje się, że panował w latach 1550-1525 p.n.e. Eksplozja Thery – jeden z największych wybuchów wulkanów, jakich doświadczyła ludzkość – miała miejsce najprawdopodobniej pomiędzy rokiem 1627 a 1600 p.n.e. Wydarzenie to miało negatywny wpływ na cywilizację minojską, prawdopodobnie spowodowała też wiele zniszczeń w Egipcie.
Wyjaśnienie, czy Stela Burzy rzeczywiście opisuje zjawiska pogodowe spowodowane eksplozją Thery jest istotne z punku widzenia naszej wiedzy historycznej. To ważne dla naukowców zajmujących się starożytnym Bliskim Wschodem i wschodnią częścią basenu Morza Śródziemnego, gdyż chronologia tamtejszych wydarzeń bazuje, generalnie rzecz biorąc, na liście egipskich faraonów. Nowe informacje pozwolą nam lepiej dopasować daty - mówi profesor Nadine Moeller.
Dotychczas datowanie archeologiczne nie zgadzało się z datowaniem radiowęglowym pozostałości po eksplozji Thery. Jeśli jednak Ahmose panował wcześniej, niż sądziliśmy, to wszystkie elementy zaczynają do siebie pasować.
Przesunięcie daty panowania Ahmose powoduje, że wiele wydarzeń z historii starożytnej układa się w bardziej logiczną całość. Jak mówi profesor David Schloen, lepiej pasują do siebie daty schyłku potęgi Kanaanu oraz upadku Imperium Babilońskiego. Te nowe informacje pozwolą nam lepiej zrozumieć rolę środowiska naturalnego w powstaniu i upadku imperiów starożytnego Bliskiego Wschodu - stwierdził uczony. Będziemy mogli np. zrozumieć, w jaki sposób Ahmose udało się pokonać Hyksosów. Jeśli erupcja Thery miała miejsce za jego rządów, to spowodowana przez nią fala tsunami mogła zniszczyć porty Hyksosów i osłabić ich potęgę morską. Zniszczenia szlaków handlowych i upraw mogły zaś zachwiać potęgą Babilonu, co wyjaśnia, dlaczego Imperium nie obroniło się przed inwazją Hetytów z około 1595 roku przed Chrystusem.
Niektórzy uczeni uważają, że Stela Burzy to tekst metaforyczny, odnoszący się do inwazji Hyksosów. Jednak uczeni z Chicago twierdzą, że to bardziej opis zjawisk pogodowych. Dowiadujemy się z niej o trwającej wiele dni burzy z gwałtownymi opadami deszczu i o ciałach pływających po Nilu jak łodzie.
Uczeni z Chicago powołują się przy tym na Papirus Matematyczny Rhinda. Kopista, który go przepisał, zaznaczył, że tworzy go w 33. roku panowania Apopisa, który był przedostatnim faraonem dynastii Wielkich Hyksosów. Również i w tym dokumencie wspomniano o potężnej burzy.
W sukurs starożytnikom przyszli meteorolodzy z Instytutu Biometeorologii we Włoszech. Przeanalizowali oni informacje ze Steli Burz i porównali ją ze znanymi wzorcami pogodowymi panującymi nad Egiptem. Główny z takich wzorców niesie gorące suche powietrze znad Wschodniej Afryki. Jeśli zostanie on zaburzony, mogą pojawić się gwałtowne burze, wielkie opady i powodzie. Eksplozja Thery mogła w taki właśnie sposób zaburzyć pogodę nad Egiptem.
Komentarze (0)