Poznają przyczynę zgonu Tycho Brahe?

| Ciekawostki
Håkan Dahlström, CC

Międzynarodowy zespół naukowców otworzy w poniedziałek (15 listopada) grób XVI-wiecznego duńskiego astronoma Tycho Brahe. Specjaliści mają nadzieję, że już wkrótce uda się wyjaśnić przyczynę jego nagłej śmierci.

W 1601 r. astronoma pogrzebano w Pradze w kościele Najświętszej Marii Panny przed Tynem.

Naukowiec przebywał w stolicy Czech na zaproszenie Rudolfa II Habsburga, cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego i króla Czech w latach 1576-1611. Brahe wyemigrował z Danii, porzucając wskutek konfliktu z Chrystianem IV założone na wyspie Ven obserwatorium w Uraniborg. Najpierw mieszkał w Niemczech, a po dwóch latach osiadł w Pradze.

Duńczyk zaobserwował w 1572 r. gwiazdę supernową w gwiazdozbiorze Kasjopei, poza tym opracował katalog położenia 977 gwiazd. Choć wiele wiadomo o jego pracy, niewiele można nadal powiedzieć o przyczynach śmierci. Długo podejrzewano infekcję pęcherza, która miała być skutkiem niechęci do występowania przeciwko dworskiej etykiecie, zabraniającej wychodzenia z przyjęcia do toalety. W 1996 r. w Szwecji, a potem Danii przeprowadzono jednak badania włosów, m.in. z wąsów, które pozyskano w czasie pierwszej ekshumacji z 1901 r. Wykazały one wysokie stężenia rtęci. Wtedy zaczęto podejrzewać, że astronom uległ śmiertelnemu zatruciu, a może i został nawet zamordowany.

Obecnie pracami duńsko-czeskiego zespołu kieruje Jens Vellev, profesor archeologii średniowiecznej z Uniwersytetu w Århus. Ujawnił on, że 9 lat temu zdecydował się zabiegać u władz Pragi i Kościoła o pozwolenie na drugą ekshumację. W 1901 r. nie sporządzono bowiem odpowiedniego raportu. Ponownie zostaną pobrane próbki włosów i kości. Naukowcy zastosują różne metody badawcze, m.in. tomografię komputerową oraz emisję promieniowania rentgenowskiego wywołaną przez cząstki (protony) – PIXE. W tym ostatnim przypadku analizuje się widmo promieniowania rentgenowskiego, emitowanego przez materiał bombardowany wiązką naładowanych cząstek z akceleratora. Eksperci mają nadzieję, że zdołają ustalić spożycie rtęci w ostatnich tygodniach życia astronoma (najprawdopodobniej zażywał on przeciwbólowe lekarstwo z rtęcią).

Vellev nie spodziewa się, by doszło do ostatecznego rozstrzygnięcia sporu związanego z przyczyną śmierci Brahe. Na pewno jednak uda się zdobyć kilka brakujących elementów układanki. Na wydobycie szczątków astronoma i jego pochowanej obok żony archeolodzy mają czas do piątku. Wyniki testów zostaną ujawnione jeszcze w tym roku. Niezwykle ważne jest znalezienie czaszki XVI-wiecznego akademika. Jako student wdał się on bowiem w potyczkę z kolegą arystokratą, który odciął mu kawałek nosa. Wstawiono mu wtedy metalową płytkę. W 1901 r. jej nie znaleziono, a ekipa Velleva chce sprawdzić, z czego była zrobiona.

Tycho Brahe przyczyna śmierci zgon ekshumacja Praga Jens Vellev