Świetnie zachowane skamieniałości krewnego miłorzębu

| Nauki przyrodnicze
Fabiany Herrera & Patrick Herendeen

Paleontolodzy z USA, Chin, Japonii, Rosji i Mongolii odkryli świetnie zachowane skamieniałości odległego krewnego miłorzębu dwuklapowego (Ginkgo biloba). Naukowcy mają nadzieję, że dzięki temu uda się lepiej zrozumieć ewolucję prehistorycznych roślin nasiennych.

Fabiany Herrera & Patrick Herendeen

Fosylia Umaltolepis mongoliensis datują się na późną kredę (100-125 mln lat temu). Zespół natrafił na nie w osadach torfowych w kopalni Tevshiin Govi w środkowej Mongolii. Wyniki badań ukazały się w piśmie Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).

Gałęzie i liście są podobne do miłorzębu, ale nasiona, a zwłaszcza struktury, w których powstają, nie przypominają żadnej rośliny: ani wymarłej, ani współczesnej. Nieczęsto natrafia się na coś takiego - podkreśla Patrick Herendeen z Ogrodu Botanicznego w Chicago.

Skamieniałości U. mongoliensis znajdowano już wcześniej, ale były one w kiepskiej kondycji i niezbyt nadawały się do badania. Setki dobrze zachowanych nowych fosyliów pokazują, że liście i gałęzie tej rośliny miały wiele cech dobrze nam znanego miłorzębu. O ile jednak duże nasiona G. biloba są otoczone mięsistą osnówką (owoce przypominają śliwkę), o tyle nasiona U. mongoliensis były małe i uskrzydlone. Po uformowaniu znajdowały się zaś w twardej, żywicznej, przypominającej parasol osłonce, która pozostawała niemal całkowicie zamknięta, otwierając się tylko, by uwolnić nasiona.

Kluczem do określenia pokrewieństwa U. mongoliensis z innymi roślinami nasiennymi jest "rozgryzienie" zagadki kapsuł nasiennych. Wstępne porównania połączyły je ze strukturami nasiennymi 2 grup wymarłych roślin, które mogą stanowić część linii miłorzębu.

Porównania te i unikatowe cechy U. mongoliensis wskazują, że G. biloba jest ostatnim żyjącym przedstawicielem grupy, która kiedyś była o wiele bardziej zróżnicowana i ważna.

Znany głównie jako wspomagający pamięć suplement diety G. biloba, odgrywa także ważną rolę w zrozumieniu ewolucji roślin nasiennych - opowiada Simon Malcomber z National Science Foundation (NSF).

Podczas wykopalisk w Tevshiin Govi paleontolodzy natrafili także na skamieniałości roślin spokrewnionych ze współczesnymi sosnami, świerkami, sekwojami i cypryśnikami błotnymi.

Umaltolepis mongoliensis miłorząb dwuklapowy Ginkgo biloba skamieniałość rośliny nasienne Tevshiin Govi Patrick Herendeen