Po co komu broda?

| Nauki przyrodnicze
Johnathan Nightingale, CC

Z im większą konkurencją ze strony innych samców musi się zmierzyć dany osobnik, tym bardziej rzucający w oczy się staje. Mężczyźni mogą więc zapuszczać brodę, by mężczyznom wydawać się bardziej dominujący, a przy okazji zyskać na atrakcyjności w oczach kobiet.

Zespół dr. Cyrila Gruetera z Uniwersytetu Zachodniej Australii badał hipotezę, że w dużych, wielopoziomowych społecznościach samce naczelnych rozwinęły bardziej ostentacyjne ornamenty. Dotyczy to nosów u nosaczy, srebrzystobiałej sierści pawianów płaszczowych, czerwonej piersi dżelad czy wreszcie brody u ludzi.

Autorzy publikacji z pisma Evolution and Human Behavior przekonują, że przynajmniej część wspomnianych cech zwiększa atrakcyjność seksualną samca. Powołują się np. na rezusy, u których do samców z ciemniejszymi twarzami w sezonie rozrodczym zbliża się więcej samic. Biolodzy sądzą jednak, że konkurencja między samcami to jeszcze silniejszy impuls do wyewoluowania rzucających się w oczy elementów wyglądu. Mężczyźni z brodą mogą być postrzegani jako bardziej agresywni i dominujący niż panowie bez owłosienia na twarzy. Mogą być także atrakcyjni dla kobiet, na które władza działa jak wabik.

Zespół przyglądał się przypadkom 154 gatunków naczelnych z 45 rodzajów. Okazało się, że bardziej rzucające się w oczy cechy występują u samców gatunków tworzących wielopoziomowe społeczności, gdzie konflikt znajduje się na porządku dziennym, a rozpoznawalność poszczególnych osobników jest ograniczona. Wg biologów, krzykliwe atrybuty działają na korzyść samców żyjących w takich grupach, bo pomagają sygnalizować tożsamość, pozycję, dominację i atrakcyjność.

Gatunki żyjące w mniejszych grupach nie polegają na takich cechach, gdyż rozpoznawalność osobników i częstsze kontakty pozwalają zwierzętom lepiej ocenić pozycję społeczną, siłę oraz jakość przeciwników. Gdy żyje się w małej grupie, gdzie każdy zna każdego przez ciągłe spotykanie się, nie ma potrzeby sygnalizowania jakości i konkurencyjności via ornamenty. W dużej grupie, gdzie osobniki są otoczone obcymi, potrzebujemy szybkiego i niezawodnego narzędzia do oceny czyjejś siły [...] i tu właśnie do gry wkraczają rozbudowane ozdobniki. W przypadku ludzi mogą to być fenotypowe dodatki w rodzaju ozdabiania ciała, biżuterii oraz obiektów wskazujących na prestiż - wyjaśnia Grueter.

Grueter, dr Karen Isler z Uniwersytetu w Zurychu i dr Barnaby Dixson z Uniwersytetu Nowej Południowej Walii przekonują, że popularność bród i wąsów wśród Brytyjczyków w latach 1842-1971 to wynik ograniczonej puli kobiet do poślubienia. Poza tym w XIX w. w Azji prowadzono działania wojenne, a w wielu kulturach Indii i Środkowego Wschodu owłosienie twarzy kojarzono z mądrością i władzą, stąd rozpowszechnienie bród, wąsów i bokobrodów wśród ówczesnych żołnierzy ze Zjednoczonego Królestwa.

broda cechy wygląd konkurencja wielopoziomowa społeczność Cyril Grueter Karen Isler Barnaby Dixson