Zaskakująca choroba zawodowa rzemieślników z Doliny Królów

| Humanistyka
watchsmart, CC

W wiosce Deir el-Medina, znajdującej się na terenie współczesnego Luksoru, mieszkali w przeszłości rzemieślnicy, którzy pracowali przy grobowcach w Dolinie Królów. O ich życiu wiele wiemy głównie dzięki znalezionym na terenie wioski licznym zapiskom. Dotychczas jednak mało uwagi przywiązywano do badania samych kości mieszkańców wsi. Zajęła się tym Anne Austin, osteolog i egiptolog z Uniwersytetu Stanforda.

Na początku swej pracy pani Austin posegregowała wymieszane kości, określiła wiek i płeć osób, do których należały i przyjrzała się ich stawom, poszukując śladów choroby zwyrodnieniowej stawów. Porównywała też kości z Deir el-Medina z kośćmi znalezionymi w innych stanowiskach archeologicznych starożytnego Egiptu. Teraz na łamach International Journal of Osteoarcheology pani Austin informuje, że mężczyźni z Deir el-Medina znacznie częściej niż kobiety cierpieli na chorobę zwyrodnieniową stawów. Fakt ten oraz lokalizacja choroby zdumiały uczoną. Co prawda praca rzemieślnika w Dolinie Królów nie była łatwa, wymagała kopania w ziemi, kucia w kamieniu czy malowania. Jednak prace te powinny dotknąć przede wszystkim stawy w górnej połowie ciała. Tymczasem większość zwyrodnień miała miejsce w kolanach i stawach skokowych.

Austin zajęła się więc analizą zapisków dotyczących pracy rzemieślników. Okazało się, że o ile kobiety pozostawały w domach, to mężczyźni wychodzili do pracy w Dolinie Królów. Przez kilka dni roboczych pozostawali na miejscu, mieszkając w zbudowanych przez siebie chatkach. Każdego dnia wychodzili z nich do pracy i wracali, a pod koniec tygodnia wracali do Deir el-Medina. Droga, którą przebywali, nie była długa, jednak bardzo stroma. Pomiędzy Deir el-Medina a chatkami musieli pokonać różnicę wysokości sięgającą 151 metrów, a pomiędzy chatkami a Doliną Królów różnica ta wynosiła 93 metry. Średnio każdy robotnik pracował przez 161 dni w roku, a czas jego aktywności zawodowej to 25-35 lat. Biorąc pod uwagę te dane Anne Austin stwierdziła, że sama droga z pracy i do pracy wystarczyła, by przez lata pojawiła się choroba zwyrodnieniowa stawów.

Uczona zwraca uwagę, że z powodu wymieszania kości trudno jest określić, w jakim wieku zmarli poszczególni mieszkańcy Deir al-Medina oraz kiedy zaczęła się u nich rozwijać choroba.

choroba zwyrodnieniowa stawów Dolina Królów rzemieślnik Deir el-Medina