Odkryto naturalną ciecz jonową

| Nauki przyrodnicze
Gotzek D, Brady SG, Kallal RJ, LaPolla JS (2012)

Mieszkańcy południa USA zmagają się z inwazją mrówek szalonych, które wypierają – również inwazyjne – mrówki ogniste. Naukowcy z USA, Chiny i Francji zauważyli, że mrówki podczas walki wytwarzają ciecz jonową. To pierwszy znany nauce przypadek naturalnie występującej cieczy jonowej.

Mrówki ogniste masowo pojawiły się w USA przed kilkunastu laty. Mieszkańcy na nie narzekali do czasu, aż pojawiły się mrówki szalone. O problemie informowaliśmy przed rokiem. Naukowcy zaczęli zaś zastanawiać się, jak to się dzieje, że mniejsze mrówki są w stanie wyprzeć większe.

Okazało się, że gdy mrówka ognista opryska mrówkę szaloną swoim jadem, opryskana zwilża się własnym jadem, który unieszkodliwia jad wroga. Z połączenia obu jadów tworzy się ciecz jonowa.

Ciecze jonowe składają się wyłącznie z jonów. Cieczami takimi są stopione sole. Obecnie cieczami jonowymi nazywa się te sole, które topią się w temperaturze poniżej 100 stopni Celsjusza. Zainteresowanie tymi substancjami gwałtownie wzrosło, gdy w 1992 roku uzyskano pierwszą ciecz jonową stabilną w obecności powietrza i wilgoci. W ciągu kilku lat w handlu pojawiło się wiele niskotemperaturowych cieczy jonowych, które wykorzystywane są w chemii organicznej, używa się ich w roli rozpuszczalnika, wykorzystuje w bateriach. Dotychczas znaliśmy jednak tylko sztuczne ciecze jonowe. Teraz wiemy, że występują one też naturalnie.

Bliższe badania wykazały, że jeśli mrówce szalonej, spryskanej jadem przez mrówkę ognistą, uniemożliwi się wysmarowanie ciała własnym jadem, to ginie 48% mrówek szalonych. Gdy jednak wykorzystają własny jad do neutralizacji substancji mrówki ognistej, odsetek zgonów spada do 2%.

ciecz jonowa mrówka ognista mrówka szalona