Cytogąbka do wczesnego wykrywania raka przełyku

Badacze z Uniwersytetu w Cambridge opracowali kapsułkę na nitce do wczesnego diagnozowania raka przełyku. Po połknięciu kapsułka się rozpuszcza. W środku znajduje się tzw. cytogąbka, która podczas wycofywania zbiera komórki na całej długości przełyku. To ważne, bo tradycyjna biopsja pozwala na pobranie komórek tylko z jednej lokalizacji.

Rak przełyku cechuje się złymi rokowaniami i jest często poprzedzany przełykiem Barretta, w przebiegu którego pod wpływem refluksu żołądkowo-przełykowego nabłonek wielowarstwowy płaski zostaje zastąpiony typowym dla żołądka nabłonkiem wielowarstwowym walcowatym. Na raka przełyku zapadnie 1-5 na 100 osób z przełykiem Barretta.

Obecnie zarówno przełyk Barretta, jak i raka przełyku diagnozuje się za pomocą biopsji. Prawidłowe pobranie próbki, by zdiagnozować anomalie, wymaga jednak dużej wprawy. Badacze z Cambridge wykazali też, że zmienność mutacji w przełyku oznacza, że biopsje mogą pominąć te istotne dla wczesnego wykrycia zmian nowotworowych. Cytogąbka opracowana przez prof. Rebeccę Fitzgerald z większym prawdopodobieństwem pozwala wychwycić kluczowe mutacje.

Problem z przełykiem Barretta polega na tym, że [...] może mieć do 10 cm długości. Stworzyliśmy mapę mutacji występujących u pacjenta z tą chorobą i stwierdziliśmy, że na tym odcinku komórki cechuje duża zmienność. W niektórych występują istotne mutacje, w innych nie. Pobieranie biopsji wymaga trafienia w odpowiednie miejsce. Wykorzystanie cytogąbki wydaje się eliminować wpływ przypadku.

Analizując sparowane próbki przełyku Barretta i raka przełyku, uzyskane w jednym punkcie czasowym od 23 pacjentów oraz 73 próbki pobrane od jednego pacjenta z przełykiem Barretta na przestrzeni 3 lat, Brytyjczycy przeprowadzili sekwencjonowanie całego genomu. Natrafili na "genetyczny odcisk palca" przyczyn nowotworu, wg nich, związany z obmywaniem nabłonka przełyku przez soki żołądkowe. Odcisk był taki sam w przełyku Barretta i raku przełyku, co sugeruje, że zmiany zachodzą bardzo wcześnie.

Dużą liczbę mutacji wykrywano nawet w rejonach przełyku Barretta bez raka: średnio 12 tys. na pacjenta (w porównaniu do średnio 18 tys. w obrębie zmian nowotworowych). Większość to zapewne mutacje, które po prostu się przydarzają, ale nie mają związku z rakiem.

Wiemy bardzo mało o przejściu od stanu przednowotworowego do nowotworu, tyczy się to zwłaszcza raka przełyku. Przełyk Barretta i rak dzielą wiele mutacji, ale jesteśmy teraz o krok bliżej zrozumienia, które z nich są kluczowe dla przekształcenia stanu chorobowego w potencjalne śmiertelny nowotwór - podsumowuje dr Caryn Ross-Innes.

cytogąbka próbka biopsja komórki odcisk palca sekwencjonowanie genom rak przełyku przełyk Barretta Rebecca Fitzgerald