Mnisi z XIII/XIV-w. farmy Beaubec w Irlandii pracowali dla macierzystego klasztoru w Normandii. Piekli chleb na zakwasie i mieli odświeżacz powietrza

| Humanistyka
Fot. Anthony Murphy

Archeolodzy prowadzący wykopaliska na terenie XIII/XIV-w. gospodarstwa cystersów w Beamore (Drogheda) w Irlandii odkryli m.in. średniowieczny odświeżacz powietrza.

Najmniejsza społeczność cysterska to 12 mnichów, lecz patrząc na skalę tutejszych budynków, [wnioskujemy, że] Beaubec było pokaźniejsze. Mieszkało tu 30-50 mnichów. [Skądinąd] wiemy, że każdy mnich dostawał za dzień swojej pracy jeden bochenek chleba. Jeśli więc weźmiemy pod uwagę wielkość pieca i to, ile bochenków się w nim zmieści, na tej podstawie [również] można szacować, ilu mnichów tu mieszkało - wyjaśnia Geraldine Stout.

Wykopaliska zakończyły się na początku sierpnia. Geraldine Stout, która interesuje się cystersami, pracowała już na podobnym stanowisku w Bective w Meath. Jak podkreśla, cystersi byli wielkimi wynalazcami i rolnikami.

W drugiej turze wykopalisk w Beamore znaleziono m.in. średniowieczny klucz, kości krów, owiec, kotów i psów, a także pozostałości różnych płodów rolnych (fasoli, owsa czy pszenicy).

Beaubec było gospodarstwem klasztornym prowadzonym przez cystersów, którzy przybyli z macierzystego klasztoru De Bello Becco w Normandii. Mnisi uprawiali tu ziemię, a plony eksportowali do Normandii. Choć wykopaliska koncentrowały się na irlandzkim stanowisku, Matthew i Geraldine Stoutowie odwiedzili także stanowisko w Normandii. Przeprowadzili intensywne badania dot. zależności między nimi.

Z zeszłego roku wiemy, że w 1201 r. społeczność mnichów przybyła z Normandii, by założyć farmę. Ponieważ cystersi wypracowali wzorzec farmy, bez względu na to, gdzie się w Europie pojawiali, wszystkie farmy były takie same.

Wiemy, że pierwszą rzeczą, jaką zrobili po przybyciu na miejsce w XIII w., było podłączenie do najbliższej rzeki i utworzenie fosy. Robiono to z myślą o całej społeczności; chodziło o mielenie ziarna itp., ale także o podłączenie latryn.

Tegoroczne wykopaliska dostarczyły kolejnych dowodów na uprawę mieszaną, praktykowaną przez francuskich cystersów w XIII-XIV w. Ich żywy inwentarz stanowiły owce, kozy, bydło, świnie i drób. Uprawiano groch, fasolę, owies, pszenicę i żyto. Cystersi mieli również sady i hodowali [...] śliwki, tarninę i czarny bez. Importowali m.in. figi. [...].

Archeolodzy dodają, że pozostałości średniowiecznej maselnicy to doskonały dowód na samowystarczalność mnichów.

Prowadząc wykopaliska w zeszłym roku, odkryliśmy budynek mieszkalny, gdzie żyła społeczność ok. 50 mnichów [...]. Teraz znaleźliśmy obszar, gdzie mogły się odbywać różne niebezpieczne czynności, takie jak pieczenie, suszenie kukurydzy i prace związane z obróbką metalu.

Archeolodzy natrafili na piwnicę, która była zapewne wykorzystywana jako latryna, a w niej odkryli naczynie, które pełniło funkcję średniowiecznego odświeżacza powietrza.

W głównym budynku mieszkalnym znajdowała się imponująca centralna latryna [...]. Na zewnątrz [...] znaleźliśmy dowody na istnienie systemu wodnego. Zaspokajał on potrzeby mieszkańców związane z toaletami, myciem i przygotowywaniem jedzenia.

klasztor cystersów Beamore piekarnia piec latryna Geraldine Stout