Skamieniałe plemniki pierścienic sprzed 50 mln lat

W ścianie sfosylizowanego kokonu pijawki z Antarktydy odkryto plemniki sprzed ok. 50 mln lat. Mają one 30 mln lat więcej niż poprzedni rekordzista w kategorii "najstarszych plemników na świecie".

Jak wyjaśnia dr Steve McLoughlin ze Szwedzkiego Muzeum Historii Naturalnej, porównania wykazały, że w największym stopniu przypominają one gamety współczesnych pijawek raczych. Co ciekawe, dzisiejsze Branchiobdellida występują wyłącznie na półkuli północnej.

Jeśli nasza identyfikacja jest poprawna, oznacza to, że w eocenie ta grupa zwierząt miała o wiele większy zasięg geograficzny niż dziś.

Po zbadaniu kokonu skaningowym mikroskopem elektronowym naukowcy zauważyli w jego ścianie liczne plemniki. Są one niewielkie - mają ok. 60 µm długości i 500-600 nanometrów średnicy (średnica w części z wicią jest mniejsza). Niektóre są połamane na mniejsze fragmenty. Generalnie można w nich wyróżnić główki z akrosomami, środkową grudkowatą część i wić.

Autorzy publikacji z pisma Biology Letters podkreślają, że krótko żyjące, nietrwałe plemniki są rzadkie w zapisie kopalnym.
Choć komentatorzy zazwyczaj doceniają wagę odkrycia, niektórzy wspominają, że by potwierdzić, że to naprawdę plemniki, trzeba przeprowadzić badania mikrotomograficzno-synchrotronowe. To mogą być odciski komórek, a nie same komórki - podkreśla prof. Mike Archer z Uniwersytetu Nowej Południowej Walii.

McLoughlin sądzi, że plemniki wpadły w pułapkę twardniejącego kokonu. Jak tłumaczy pracujący obecnie w Szwecji Australijczyk, dżdżownice, pijawki i spokrewnione organizmy tworzą kokony na jaja, które w początkowej fazie mają żelatynowatą konsystencję. Utwardzenie ścian kokonu może zająć parę godzin, a nawet dni [co sprawia, że jak w bursztynie zachowują się w nich różne istoty]. Co istotne, skamieniały kokon jest naprawdę wytrzymały. Przetrwa nawet zanurzenie w najsilniejszych wykorzystywanych w laboratorium kwasach.

Naukowiec ma nadzieję, że ustalenia jego zespołu zachęcą innych do bliższego przyjrzenia się fosyliom. Niewykluczone, że okaże się wtedy, że prehistoryczne plemniki nie są wcale aż taką rzadkością.

Mamy w kolekcji sfosylizowane kokony z kilku innych części świata, w tym Australii i Szwecji. Będziemy je badać, by stwierdzić, czy nie zawierają plemników i mikroorganizmów.

kokon pijawki racze Branchiobdellida Antarktyda plemnik wić akrosom Steve McLoughlin