Studium obnaża niewiedzę Polaków

BBVA

Pozornie proste pytania

Czytelników z pewnością zainteresuje, jakie pytania zadano i jaki był odsetek prawidłowych odpowiedzi. Poniżej prezentujemy więc pytania oraz odsetek osób, które udzieliły prawidłowej odpowiedzi. Wyniki przedstawiamy dla Europy (E), Polski (PL) i USA.

1. Gorące powietrze unosi się (E - 91,0; PL - 88,1; USA - 95,0)
2. Kontynenty poruszają się od milionów lat i będą poruszały się w przyszłości (E - 86,0; PL - 76,1; USA - 80,1)
3. Tlen, którym oddychamy, pochodzi od roślin (E - 83,0; PL - 82,1; USA - 94,2)
4. Gen to podstawowa jednostka dziedziczenia (E - 82,0; PL - 80,9; USA - 81,7)
5. Grawitacja Ziemi przyciąga obiekty, które jej nie dotykają (E - 78,5; PL - 78,9; USA - 80,4)
6. Energia nie może zostać zniszczona lub stworzona. Można jedynie zmieniać jej formę (E - 65,5; PL - 56,1; USA - 80,1)
7. Niemal wszystkie mikroorganizmy są szkodliwe dla człowieka (E - 63,2; PL - 51,9; USA 56,2)
8. Ogólnie rzecz biorąc, komórki ludzkiego organizmu nie dzielą się (E - 62,5; PL - 56,0; USA - 57,6)
9. Pierwsi ludzie żyli w tym samym czasie, co dinozaury (E - 61,0; PL - 52,2; USA - 42,5)
10. Rośliny nie posiadają DNA (E - 59,7; PL - 53,5; USA - 64,4)
11. Efekt cieplarniany to skutek wykorzystywania energii atomowej (E - 57,7; PL - 46,5; USA - 46,5)
12. Cała promieniotwórczość to skutek działalności człowieka (E - 55,8; PL - 44,2; USA - 61,6)
13. Zwykle pomidory, takie ja normalnie jemy, nie posiadają genów, a pomidory modyfikowane genetycznie je posiadają (E - 54,3; PL - 47,8; USA - 47,6)
14. To geny ojca decydują o płci dziecka (E - 51,6; PL - 44,7; USA - 75,1)
15. Lasery działają dzięki falom dźwiękowym (E - 48,1; PL 38,8; USA - 53,5)
16. Światło docierające do Ziemi ze Słońca składa się tylko z jednej składowej koloru - białej (E - 44,2; PL - 40,5; 54,7)
17. W dzisiejszych czasach transfer genów pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem nie jest możliwy (E - 40,7; PL - 40,1; USA - 42,8)
18. Atomy są mniejsze od elektronów (E - 38,1; PL - 42,0; USA - 49,9)
19. Antybiotyki zabijają wirusy (E - 36,4; PL - 27,5; USA - 46,5)
20. Ludzkie komórki macierzyste są pobierane z embrionów bez niszczenia samych embrionów (E - 28,8; 25,3; 54,4)

Dwa ostatnie pytania zadano w nieco innej formie. Ankietowanych poproszono by powiedzieli, czy to Słońce porusza się wokół Ziemi czy Ziemia wokół Słońca. Zwolennikami ruchu Słońca wokół Ziemi było 14,8% Europejczyków, 11,2% Amerykanów i 7,0% Polaków. Z kolei 79,5% Europejczyków, 82,2% Amerykanów i 88,9% Polaków wiedziało, że Ziemia porusza się wokół Słońca. Brakujący odsetek odpowiedzi to stwierdzenia, że żadne z nich się nie porusza lub brak odpowiedzi.

W ostatnim pytaniu należało zdecydować czy szybciej porusza się światło, czy dźwięk. Przewagę światła uznało 74,0% Europejczyków, 77,6% Amerykanów i 73,6% Polaków. Zdaniem 13,3% Europejczyków, 10,9% Amerykanów i 11,5% Polaków szybszy jest dźwięk.

Na postawie tak uzyskanych danych obliczono poziom wiedzy dla ankietowanych. Zdaniem badaczy wysoki poziom wiedzy wykazuje 36,7% Europejczyków, 43,4% Amerykanów i 25,9% Polaków. Poziom średni posiada 52% Europejczyków, 50,4% Amerykanów i 60,5% Polaków. Natomiast niski poziom wiedzy stwierdzono u 11,3% Europejczyków, 6,1% Amerykanów i 13,6% Polaków.

Badania wykazały też, że Polacy kompletnie nie rozumieją pojęcia prawdopodobieństwa. Ankietowanym przedstawiono bowiem następujący problem:

- lekarz informuje małżeństwo, że z analizy genetycznej wynika, iż istnieje 25-procentowe prawdopodobieństwo, że ich dziecko odziedziczy jakąś chorobę.

Następnie zapytano, czy to oznacza, że (w nawiasach podajemy odsetek odpowiedzi twierdzących):

- prawdopodobieństwo odziedziczenia choroby jest takie samo dla każdego z dzieci (E - 65,3; PL - 58,8; USA - 74,0);
- jeśli troje pierwszych dzieci będzie zdrowych, to czwarte odziedziczy chorobę (E - 16,7; PL - 23,9; USA - 13,7);
- jeśli pierwsze dziecko odziedziczy chorobę, kolejna trójka nie zachoruje (E - 12,7; PL - 20,1; USA - 7,7);
- jeśli będą mieli tylko trójkę dzieci, żadne nie będzie chore (E - 8,4; PL - 11,7; USA - 4,2).

Polacy wypadli w tym pytaniu najgorzej ze wszystkich ankietowanych. Odsetek osób, które odpowiedziały dobrze na wszystkie cztery stwierdzenia wynosił w naszym kraju jedynie 32,7%. Średnia dla Europy to 48,5%, a odsetek prawidłowych odpowiedzi w USA wyniósł 60,6%.

Później padło pytanie:

Na ile następujące kryteria są istotne dla stwierdzenia ważności teorii naukowej?

- teoria została potwierdzona eksperymentalnie. Tutaj 48,6% Europejczyków, 61,7% Amerykanów i 40,7% Polaków odpowiedziało, ze jest to kryterium bardzo ważne.
- inni naukowcy powtórzyli eksperymenty uzyskując podobne wyniki. Ten czynnik okazał się bardzo ważny dla 50,8% Europejczyków, 63,1% Amerykanów i 45,1% Polaków.
- teorię opublikowano w specjalistycznym piśmie. Za bardzo ważne uznało to 28,2% Europejczyków, 30,6% Amerykanów i 24,8% Polaków
- o teorii poinformowały media. Czynnik ten za bardzo ważny uznało 20,6% Europejczyków, 19,6% Amerykanów i 21,8% Polaków.

Spora część naszych rodaków, aż 17,1% wyznaje pogląd, że teoria naukowa raz uznana za prawdziwą będzie prawdziwa zawsze. Podobne zdanie ma 12,6% Europejczyków i 11,3% Amerykanów. Natomiast 70,2% Polaków, 78% Europejczyków i 80,2% Amerykanów uważa, że obecnie obowiązująca teoria może w przyszłości ulec zmianie.

Na koniec ankietowanych poproszono o wymienienie nazwisk trzech słynnych naukowców. Aż 27,4% Amerykanów, 27,1% Europejczyków i 26% Polaków nie potrafiło bądź nie chciało wymienić nikogo.

Najczęściej wymieniany był Albert Einstein, o którym wspomniano w 11 krajach. Wymieniło go 42% ankietowanych w Europie i 48,8% w USA. Daleko w tyle pozostawił on Izaaka Newtona (13% wskazań w Europie i 15,7% w USA) oraz Marię Skłodowską-Curie (11% w Europie i 6,5% w USA - wszędzie wskazywano ją jako Marię Curie). Zauważono też wyraźne preferencje narodowościowe. Na przykład 44% Duńczyków wymieniło Nielsa Bohra, 32% Polaków wspomniało o Koperniku, a 45% o Skłodowskiej-Curie. U Niemców najpopularniejszy był Einstein, ale zaraz za nim znajdziemy Kocha, a na czwartej pozycji Röntgena. Włosi wysoko uplasowali Galileusza, Ritę Montalcini i Leonarda da Vinci, Francuzi wspominali Pasteura, a Amerykanie Edisona czy Franklina.

Wynik końcowy

Wszystkie zebrane dane posłużyły Hiszpanom do stworzenia mapy krajów pod kątem bliskości do nauki oraz poziomu obiektywnej wiedzy. Niestety, w obu zestawieniach Polska wypada słabo. Pod względem obiektywnej wiedzy wyprzedzamy wyraźnie Hiszpanię i jesteśmy nieco lepsi od Włochów. W kategorii bliskości do nauki wyprzedziliśmy jeszcze Czechów.

W całym rankingu bezapelacyjnie wygrali Duńczycy, którzy mają i najwyższy poziom wiedzy i są jej najbliżsi. Zaraz za nimi w obu zestawieniach znajdziemy Holendrów. Reszta krajów już nie wykazuje tak jednoznacznej przewagi. Mieszkańcy Wielkiej Brytanii nieco wyprzedzają Amerykanów w zestawieniu odległości od wiedzy, ale nieco tracą do nich w teście obiektywnej wiedzy. Z kolei Niemcy mają nieco lepszą wiedzę od Amerykanów, ale sporo ich dzieli jeśli chodzi o odległość od wiedzy. Pod względem obiektywnej wiedzy Amerykanów wyprzedzają też nieco Czesi, jednak w kategorii „odległość od wiedzy" dystans pomiędzy nimi a obywatelami USA jest kolosalny.

kultura naukowa wiedza nauka Polacy Amerykanie Europa BBVA