Pierwszy język ważny dla sposobu pracy mózgu

Język, którego nauczymy się jako pierwszego, wpływa na sposób, w jaki mózg przetwarza kolejny poznany przez nas język. Wpływ ten jest widoczny nawet wówczas, gdy już nie potrafimy mówić w pierwotnym języku.

Odkrycie dokonane przez badaczy z McGill University i Montreal Neurological Institute pokazuje, w jaki sposób pod wpływem języka tworzą się połączenia pomiędzy neuronami oraz w jaki sposób połączenia te ulegają zmianie i adaptują się pod wpływem kolejnego języka.

W kanadyjskich badaniach uczestniczyły trzy grupy osób w wieku od 10 do 17 lat. Młodzi ludzie zostali podzieleni ze względu na środowisko językowe, w jakim się wychowali. Pierwsza grupa składała się z osób urodzonych i wychowanych we fracuskojęzycznych rodzinach, dla których francuski był jedynym językiem używanym w domu. Grupę drugą stanowiły osoby urodzone w Chinach, które przed osiągnięciem trzeciego roku życia zostały adoptowane przez francuskojęzyczne rodziny, przestały mówić po chińsku i od tamtej pory posługiwały się wyłącznie francuskim. Grupę trzecią stanowiły osoby dwujęzyczne, równie biegłe w chińskim co we francuskim. Badani mieli za zadanie wykonywać zadania polegające na identyfikowaniu wymyślonych przez badaczy wyrazów brzmiących tak, jakby pochodziły z języka francuskiego (np. vapagne czy chansette).

Podczas rozpoznawania słów mózgi badanych były skanowane za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego.
Wszyscy młodzi ludzie równie dobrze radzili sobie z zadaniem, jednak u różnych grup aktywowały się różne obszary mózgu. W grupie pierwszej, francuskojęzycznej, która nie miała kontaktu z chińskim, aktywowały się przede wszystkim lewy dolny zakręt czołowy i przednia wyspa odpowiedzialne za przetwarzanie dźwięków związanych z językiem. Tymczasem u obu grup, które miały kontakt z chińskim - zarówno u grupy dwujęzycznej jak i u tej, która początkowo używała chińskiego, a następnie go zapomniała - aktywowały się dodatkowe obszary mózgu, szczególnie środkowy prawy zakręt czołowy, środkowa przednia kora przedczołowa oraz lewy i prawy zakręt skroniowy górny.

Badania wykazały zatem, że u osób, posługujących się obecnie wyłącznie językiem francuskim, które w przeszłości używały języka chińskiego, mózg działał podobnie jak u osób dwujęzycznych. "Podczas pierwszego roku życia w ramach pierwszego etapu przystosowywania się do posługiwania się językiem, mózgi dzieci są wyjątkowo mocno nastawione na zbieranie i przechowywanie informacji dotyczących dźwięków związanych z językiem" - mówi Lara Pierce z Mcgill University. Uzyskane przez nas wyniki sugerują, że osoby wystawione we wczesnym dzieciństwie na kontakt z językiem chińskim przetwarzają język francuski w inny sposób, niż dzieci, które od początku miały kontakt wyłącznie z francuskim.

Naukowcy chcą teraz zbadać, czy podobne obszary mózgu będą aktywowane w przypadku osób, które 'utraciły' i 'zyskały' języki bardziej podobne do siebie niż francuski i chiński. Osobami takimi mogą być np. ludzie mówiący w dzieciństwie po hiszpańsku, a obecnie posługujące się wyłącznie francuskim.

mózg język budowa mózgu