Rolnictwo i szczury przyczyną próchnicy?

Wizyta u dentysty to dla wielu ludzi jeden z największych koszmarów, z jakim musza się mierzyć. Winnymi tego, że miliony osób cierpią katusze podczas borowania są... rolnictwo i, być może, szczury.

Badania zębów Neandertalczyków dowodzą, że bardzo rzadko rozwijała się u nich próchnica. Co prawda już w starożytnym Egipcie praktykowano leczenie zębów, jednak okazuje się, że przed rozwojem rolnictwa ludzkość nie miała większych problemów z zębami.

Omar Eduardo Cornejo Ordaz ze Stanford School of Medicine właśnie dostarczył kolejnych dowodów na poparcie tezy o związku rolnictwa i medycyny. Wraz z kolegami zsekwencjonował genom Streptococcus mutans, bardzo rozpowszechnionej bakterii wywołującej próchnicę. Szczegółowe analizy wykazały, że populacja tego mikroorganizmu zaczęła gwałtownie się zwiększać około 10 000 lat temu, co zbiega się w czasie z rozwojem rolnictwa. Cornejo Ordaz zaczął się zastanawiać, co ma wspólnego rolnictwo z próchnicą. Doszedł do wniosku, że cechą wspólną są... szczury. Gdy ludzie zaczęli prowadzić rolniczy osiadły tryb życia, w ich domostwach pojawiły się zapasy żywności i zmniejszyła się dystans pomiędzy szczurami a ludźmi. Cornejo Ordaz mówi, że najbliższym krewnym Streptococcus mutans jest Streptococcus ratti, a jego naturalnym środowiskiem jest prawdopodobnie pysk szczura. Gdy po pojawieniu się rolnictwa wzrosło zagęszczenie populacji, zwiększyło się prawdopodobieństwo zmiany gospodarza przez bakterie i pojawienie się nowego gatunku - stwierdza uczony.

Wielu naukowców zgadza się z tym, że rozwój rolnictwa może mieć związek z próchnicą. Na przykład George Armelagos, antropolog z Emory University przebadał zęby 39 skamieniałych szkieletów z Wadi Halfa w Sudanie. Szkielety liczą sobie od 8 do 11 tysięcy lat. Naukowiec zauważył, że gdy zaczęto intensywnie uprawiać ziemię, odsetek przypadków próchnicy wzrósł z 0,8 do aż 20 procent.

Nie wszyscy jednak zgadzają się z hipotezą dotyczącą szczurów. Zdaniem paleoarcheologa Petera Browna z australijskiego University of New England, obecność próchnicy związana jest z obecnością cukrów w diecie. Zauważa on, że u Aborygenów próchnica pojawiła się wraz z wprowadzeniem do diety cukru i mąki. Z kolei w Japonii w epoce Edo samurajowie mieli zęby w niezbyt dobrym stanie, podczas gdy u zwykłych ludzi, nie mających dostępu do rafinowanego cukru, przypadków próchnicy było znacznie mniej.

próchnica rolnictwo szczur cukry