Najcięższa susza od 900 lat

| Nauki przyrodnicze
NASA/ Goddard Scientific Visualization Studio

Z przeprowadzonych przez NASA badań wynika, że obecna susza, która rozpoczęła się w 1998 roku we wschodnich regionach Morza Śródziemnego, jest prawdopodobnie najcięższą suszą od 900 lat. Dotknęła ona Cypr, Izrael, Jordanię, Liban, Palestynę, Syrię i Turcję.

Uczeni przeprowadzili badania pierścieni drzew, by lepiej zrozumieć klimat tego regionu oraz zmiany w ilości dostępnej wody. Zidentyfikowanie suchych lat pozwoliło tez na odkrycie wzorca, który z kolei pozwala poznać przyczyny występowania susz w tamtym regionie. Ta dodatkowa wiedza pomoże udoskonalić modele klimatyczne oraz odróżnić susze występujące całkowicie naturalne od tych, na które wpływ ma globalne ocieplenie. Jeśli przyjrzymy się najświeższym zjawiskom i zobaczymy w nich anomalie wykraczające poza naturalną zmienność, to będziemy mogli, z pewnym stopniem prawdopodobieństwa, stwierdzić, że na jedno czy drugie wydarzenie miały wpływ zmiany klimatyczne spowodowane przez człowieka - mówi główny autor badań, klimatolog Ben Cook z Goddard Instiute for Space Studies.

Naukowcy przebadali żyjące i martwe drzewa z północnej Afryki, Grecji, Libanu, Jordanii, Syrii i Turcji oraz wykorzystali dane z badań pierścieni drzew z Hiszpanii, południa Francji i Włoch.

Z badań wynika, że w latach 1100-2012 okresy suszy widoczne w pierścieniach drzew odpowiadają danym z historycznych zapisków. W przeszłości susze znacząco różniły się swoją dotkliwością. Jednak najnowsza przybrała rozmiary katastrofalne. Ostatnie lata są o około 50% bardziej suche niż najpoważniejsza susza z okresu 500 lat i o 10-20 procent bardziej suche niż najpoważniejsza susza w ciągu 900 lat.

Naukowcom udało się też określić wzorce dla całego basenu Morza Śródziemnego. Okazało się, że gdy susza występuje w jego wschodnich regionach, to w większości przypadków zachód też jest dotknięty suszą. Zarówno dla społeczeństwa współczesnego, jak i przede wszystkim dla naszych przodków, oznaczało to, że jeśli jeden z regionów cierpi suszę, to prawdopodobnie susza panuje w całym basenie Śródziemiomorza. Występują więc warunki sprzyjające zaburzeniom całego łańcucha produkcji żywności i potencjalnym konfliktom o dostęp do zasobów wodnych - mówi Kevin Anchukaitis z University of Arizona. Jednak, jak się okazuje, mamy do czynienia nie tylko z zależnością wschód-zachód, ale i północ-południe. Gdy susza dotyka Grecji, Włoch oraz wybrzeży Francji i Hiszpanii, to zwykle wschodnie części Afryki Północnej są wilgotne. Zależność występuje też w drugą stronę.

Dwa główne zjawiska wpływające na występowanie susz w regionie Śródziemiomorza to Oscylacja Północnoatlantycka oraz EA (East Atlantic Pattern). To od nich zależy przepływ powietrza i wilgoć nad całym opisywanym regionem. Wszystkie modelek klimatyczne przewidują, że w związku ze spowodowanymi przez człowieka zmianami klimatu Śródziemiomorze będzie coraz bardziej suche. Te badania wskazują, że zachodzące obecnie zjawiska różnią się od tego, czego region doświadczał w przeszłośc" - mówi klimatolog Yochanan Kushnir z Lamont Doherty Earth Observatory.

susza Śródziemiomorze woda zmiany klimatyczne