Doskonale zachowany układ nerwowy sprzed 520 milionów lat

| Nauki przyrodnicze
Jie Yang

W skamieniałości z Chin odkryto najstarszy, świetnie zachowany układ nerwowy. Licząca 520 milionów lat skamieniałość jest w tak doskonałym stanie, że widoczne są nawet pojedyncze nerwy. Odkryta w Chinach skamieniałość to przedstawiciel gatunku podobnego do dzisiejszych skorupiaków. Dzięki niej naukowcy lepiej poznają ewolucję układu nerwowego stawonogów.
Skamieniałe zwierzę Chengjiangocaris kunmingensis żyło w kambrze. To czas niezwykłej eksplozji życia. To właśnie z kambru pochodzą skamieniałości przodków większości współcześnie żyjących zwierząt. C. kunmingensis to wczesny przodek stawonogów. Odkrycie jest niezwykle istotne, gdyż tkanki miękkie bardzo rzadko zachowują się w formie skamieniałości. To unikatowa możliwość zbadania, jak wyglądał układ nerwowy sprzed milionów lat. To najbardziej kompletny zachowany centralny układ nerwowy z kambru - mówi doktor Javier Ortega-Hernández z Cambridge University.

W ciągu ostatnich lat znaleziono wiele przykładów częściowo sfosylizowanego układu nerwowego. Głównie jednak zachowywały się kontury mózgów, znaczna część informacji była więc tracona.

Jie Yang Javier Ortega-Hernandez

Dzięki doskonale zachowanej skamieniałości wiemy, że Chengjiangocaris kunmingensis, podobnie jak dzisiejsze stawonogi, miał cewkę nerwową - odpowiednik rdzenia kręgowego u kręgowców - biegnącą wzdłuż ciała. Na parę odnóży przypadał jeden zwój nerwowy, który je kontrolował. Bliższe badanie zwojów ujawniło obecność dziesiątków włókien, z których każde miało długość około 5/1000 milimetra. Te delikatne włókna są ułożone w niezwykle regularny wzorzec. Chcieliśmy więc sprawdzić, czy były zbudowane z tych samych komórek co zwój nerwowy. Za pomocą mikroskopii fluorescencyjnej potwierdziliśmy, że włókna te to pojedyncze nerwy skamieniałe w formie węglowej warstwy. Skamieniałość daje nam niezwykłą okazję lepszego zrozumienia ewolucji układu nerwowego - wyjaśnia Ortega-Hernández. Kolejne badania ujawniły, że niektóre elementy układu nerwowego Chengjiangocaris kunmingensis mają podobną strukturę do elementów układu nerwowego współczesnych niezmogowcowych i pazurnic z charakterystycznymi nerwami wychodzącymi w regularnych odstępach z brzusznego zwoju nerwowego. U współczesnych niesporczaków i stawonogów nerwy te nie występują, co sugeruje, że ważną rolę w ewolucji układu nerwowego grało jego uproszczenie.

Najważniejszym spostrzeżeniem jest zaś fakt, że swój nerwowy C. kunmingensis ma strukturę niewystępującą u obecnie żyjących organizmów.

układ nerwowy skamieniałość Chengjiangocaris kunmingensis