Blaknąca przyszłość

Starzenie się nie tylko pozbawia nas pewnych wspomnień, ale także zmniejsza zdolność do wyobrażania sobie. To kolejny dowód na potwierdzenie tezy, że wyobrażanie przyszłości i zapamiętywanie przeszłości bazują na tym samym mechanizmie neuronalnym (Psychological Science).

[...] Wyobrażanie sobie jest dość blisko związane i zależne od pamiętania, być może w większym stopniu, niż wcześniej przypuszczaliśmy – twierdzi Ron Schacter z Uniwersytetu Harvarda.

W eksperymencie wzięły udział dwie grupy badanych: 1) młodzi (średnia wieku 25 lat) i 2) starsi (średnia wieku 72 lata). Ich zadanie polegało na pomyśleniu o przyszłości lub przywołaniu odpowiedniego wspomnienia w oparciu o słowa kluczowe, np. silnik.

Opowieści wolontariuszy były następnie kategoryzowane jako wewnętrzne albo zewnętrzne. Te pierwsze przypominają, wg naukowców, film. Mają wyraźnie wyodrębniony temat, są też osadzone w konkretnych okolicznościach i czasie. Te drugie składają się głównie z informacji o charakterze ogólnym (padało i panowały ciemności).

Bez względu na to, czy były wspomnieniem, czy wyobrażeniem, historie osób starszych zawierały mniej elementów o charakterze wewnętrznym. Ponadto były one uboższe w szczegóły.

Badacze podkreślają, że starsi ludzie nie mieli problemów z wypowiadaniem się. Ich wyniki w testach słownych nie odbiegały od normy. Poza tym wypowiedzi dotyczące wspomnień nieosobistych były długie.

Dlaczego z czasem coraz trudniej nam myśleć o osobistej przyszłości czy przeszłości? Naukowcy przypuszczają, że chodzi o to, że i w jednym, i w drugim przypadku polegamy na tzw. przetwarzaniu relacyjnym, czyli zdolności do sklejania w jedną całość mniejszych fragmentów informacji. Z wiekiem stopniowo tracimy tę umiejętność.

wspomnienia pamięć wyobrażanie Ron Schacter mechanizm neuronalny przetwarzanie relacyjne