Tata nie pilnuje? Trzeba się wcześniej wydostać z jaj...

| Nauki przyrodnicze

Samce żab szklanych nawilżają przytwierdzony do liści zapłodniony skrzek. Co noc stają jednak przed wyborem: nadal wykonywać swoje zadanie czy spółkować z kolejnymi samicami. Okazuje się, że gdy zwycięży druga opcja, jaja szybciej się wykluwają, by uniknąć śmierci przez wysuszenie.

To badanie sprawia, że zaczynamy myśleć o embrionach jak o myślących organizmach, które oceniają swoje środowisko i wdrażają pewien rodzaj adekwatnych reakcji [...] - twierdzi jedna z komentatorek odkrycia, Karen Martin z Pepperdine University.

Już w latach 90. XX w. Karen Warkentin z Uniwersytetu Bostońskiego wykazała, że skrzek pewnego gatunku rzekotki wylęga się wcześniej w odpowiedzi na drgania wywoływane przez drapieżniki, np. węże. Inna ekipa wykazała, że podobne zjawisko występuje u scynków Lampropholis delicata. Jesse Delia, doktorant Uniwersytetu Bostońskiego, chciał jednak wiedzieć, czy utrata opieki ma jakikolwiek wpływ na to, kiedy nastąpi wyląg.

Po zapadnięciu ciemności samce żab szklanych walczą z konkurentami i wabią samice. Jeśli przed północą ich wysiłki spełzają na niczym, wracają do zapłodnionych wcześniej jaj. Każdą z partii nawilżają nawet do pół godziny, potem skaczą dalej. Kiedy jednak wybranka serca się pokaże, obowiązki ojcowskie odchodzą w zapomnienie...

Chcąc ocenić skutki porzucenia, Delia usunął 40 samców Hyalinobatrachium fleischmanni 2-8 dni od złożenia skrzeku. Amerykanin sprawdzał, jak szybko jaja się rozwijały i kiedy następował wyląg. Porównywał to z danymi zebranymi z lęgów 50 samców, które realizowały obowiązki. By się upewnić, że eksperyment laboratoryjny trafnie odzwierciedlał rzeczywistość, młody biolog spędził wiele nocy nad strumieniem w Kolumbii. Przyglądał się tam losom 18 samców i ich młodych.

Autorzy artykułu z pisma Proceedings of the Royal Society B odkryli, że usunięcie samca 2 dni od złożenia skrzeku było dla embrionów śmiertelne. Kiedy ojciec przebywał w pobliżu od 3 do 8 dni, embriony przeżywały, ale wyląg następował po ok. 12 dniach, czyli 2 razy szybciej niż w przypadku zadbanej partii jaj.

Delia zauważył, że rozwój jaj wcale nie przyspieszał, wyląg następował po prostu przy mniejszym stopniu dojrzałości: przewód pokarmowy był prostszy, stąd tendencja do dalszego polegania na składnikach odżywczych żółtka.

żaba szklana Hyalinobatrachium fleischmanni skrzek jaja embrion rozwój wyląg Jesse Delia