Dlaczego komary Cię (nie) lubią?

Jedni ludzie przyciągają całe roje komarów, inni zaś prawie nigdy nie są gryzieni. Dlaczego się tak dzieje?

W pocie każdego człowieka znajdują się substancje zapachowe przyciągające owady (np. kwas mlekowy). Okazuje się jednak, że nieatrakcyjni dla komarów ludzie wytwarzają dodatkowo pachnące substancje, które maskują wonie interesujące dla owadów. Takie maskowanie to skuteczny kamuflaż antykomarowy — wyjaśnia James Logan, który przeprowadzał badania z Johnem Pickettem z Rothamsted Research w Harpenden oraz kolegami z University of Aberdeen.

Związki chemiczne, które można by wykorzystać do produkcji naturalnego odstraszacza owadów, prawdopodobnie występują w pocie wszystkich ludzi, ale niektórzy mogą się poszczycić ich wyższym stężeniem.

Te same substancje odstraszają zarówno tropikalne komary Aedes aegypti, odpowiedzialne za przenoszenie żółtej febry na terenie Afryki i Ameryki Południowej, jak i muszki dręczące ludzi zamieszkujących zachodnie wybrzeże Szkocji.

Logan skonstruował naczynie w kształcie litery Y. Do każdego jego ramienia wprowadził zapach, prosząc ochotników, by umieścili tam swoje dłonie. Komary startowały u podstawy litery Y i zmierzały w kierunku wybranej ręki.

Potem Logan analizował zapach nieatrakcyjnych dla owada osób. Owijał ich ciała foliowym workiem, zawiązywał go pod szyją, zbierał gromadzący się w ten sposób pot, a następnie go destylował.

Naukowcy wykorzystali ciekawą metodę, by wyizolować najbardziej odstraszający komary zapach. Do czułków samic przyczepiano miniaturowe elektrody i mierzono reakcje na poszczególne składniki potu. Logan nie ujawni nazw związków chemicznych, dopóki nie zostaną opatentowane. Uchyla tylko rąbka tajemnicy, że zapach tych substancji jest co prawda nieuchwytny dla ludzkiego nosa, ale wysoce skoncentrowane mają owocową woń.

Kluczowy związek wykryty przez Logana jest również naturalnym dodatkiem żywnościowym. Udowodniono więc bezpieczeństwo jego stosowania. Ponieważ może być wytwarzany przez rośliny, całkiem prawdopodobne, iż pewnego dnia tania produkcja na dużą skalę stanie się rzeczywistością.

Odstraszacz jest obecnie wypróbowywany przez 16 wolontariuszy z Afryki. W międzyczasie naukowcy testują produkty przeciwko innym gryzącym owadom, także przeciwko przenoszącym malarię komarom widliszkom.

Wyniki badań zaprezentowano w Londynie na Royal Society Summer Science Exhibition.